Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czysprawiedliwejestbranieIndianwniewolę,pewniemiałyniejakiwpływ
nausankcjonowaniesystematycznegoatlantyckiegohandluczarnyminie-
wolnikami,zamiastwykorzystywaniardzennejsiłyroboczej.Niemniejnie
przeceniałbymznaczeniategooddziaływania,zpewnościąograniczałosiędo
wąskiegogronateologów,podczasgdywrzeczywistościzdecydowałprosty
rachunekekonomiczny.Indianinpracowałgorzejibyłmniejwytrzymały,
ponadtoludnośćrodzimazostałazdziesiątkowanaprzywiezionymizEuropy
chorobami:ospą,różyczką,gruźlicą,trądem,atakżeprzeztezawleczone
przezniewolnikówzAfryki:malarięiżółtąfebrę
63
.W1537r.papieżPawełIII
zakazałniewoleniaIndian64,anastępniepodnaciskiemjezuitóww1570r.
królSebastian–słynnyipamiętanyzracjiżywegododziśmitu,któregostał
sięmimowolnymsprawcą–domSebasti§ouznałIndianzawolnych,więcod
wtedymożnaichbyłowziąćdoniewoliwyłączniejakopokonanychwspra-
wiedliwejwojnielubjeślidowiedzionoimludożerstwa
65
.Nawiasemmówiąc,
stądpewnietakwielkaproliferacjaplemionludożerczychwBrazylii,proces
tenszczegółowoanalizujeWilliamArenswznakomitymesejuMitludożercy.
Antropologiaiantropofagia66–rzekomykanibalizmrdzennychBrazylijczyków
wyśmiewarównieżJo§oUbaldoRibeirowznakomitejpowieściopochodze-
niunarodubrazylijskiegopt.Vivaopovobrasileiro!67
Jużwlatach30.XVIw.,konkretnieod1533r.,kiedytoprzybyłdoBrazylii
pierwszytransport,zaczętosprowadzaćczarnychniewolnikówdoAmeryki,
pokilkuzaśdekadach,wlatach60.68,rozpoczętohandelnadużąskalę,czym
sprawiono,żeafrykańscyniewolnicystalisięniezastąpieni
69
,jakosilniejsi,
nawyklidopracynaroliwtrudnychwarunkachklimatycznych,aponadto
zaznajomienizchorobamibiałychludzi.
NaobszarzeAtlantyku,podobniejakwbasenieMorzaŚródziemnego,
systemniewolniczydziałałjużwcześniej,handlowanoludźmizSenegambii,
63
TakpodajeJ.Fonseca,Escravosł,s.65,powołującsięnaH.Johnson,Desenvolvimentoeexpansdo
daeconomiabrasileira(1500-1620),w:H.Johnson,F.Mauro,M.B.NizzadaSilva,Oimpério
luso-brasileiro(1500-1620),EditorialEstampa,Lisboa1992,s.232–239iL.F.deAlencastro,
Otratodosviventes,FormaçdodoBrasilnoAtlânticoSul.SéculosXIeXVII,CompanhiadasLetras,
S§oPaulo2000,s.127–128,pomijającto,żemalariawtamtymokresierównieżbyłachorobą
europejską,awsamejPortugaliizostałaostateczniewytrzebionadopierowlatach40.XXw.
64R.Botte,LePortugalł,s.91.
65J.Fonseca,Escravosł,s.65.
66W.Arens,Mitludożercy.Antropologiaiantropofagia,przeł.W.Pessel,wstępired.nauk.M.Rad-
kowska-Walkowicz,WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa2010.
67Powieśćwydanaw1984r.,polskiewydanie:J.UbaldoRibeiro,Vivatnaródbrazylijski!,przeł.
W.Charchalis,Rebis,Poznań2019.
68J.Fonseca,Escravosł,s.190.
69
M.Malinowski,Brazylia:Republika.DziejeBrazyliiwlatach1889-2010,BibliotekaIberyjska,
MuzeumHistoriiPolskiegoRuchuLudowego,Warszawa2013,s.20.
23
