Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdkrycieBrazyliipoczątkowoniezapowiadałowielkiegoruchukolo-
nizacyjnegoaniimplementowaniatrójkątagospodarczego,skutkującego
atlantyckimhandlemnawielkąskalę.Prawdopodobniemiędzybajkimożna
włożyćhistorięotym,żePedroAlvarezCabralodkryłBrazylięprzypadkiem,
leczdopłynąłdoniejcelowo,abywziąćjąwposiadanie,uprzedzającHiszpa-
nów,którzyrościlisobieprawadocałejAmeryki,albowiemPortugalczycy
oddawnawiedzielioistnieniuBrazylii52.Byćmożerzeczywiścieoniejwie-
dzieli,zwłaszczażeKrzysztofKolumbwracajączwycięskozeswejpierwszej
wyprawydoAmeryki,zawitałdoLizbony,niemniejprzycałejswojejwiedzy
nawigacyjnejbezwątpieniateżwiedzieli,żeAmerykaniejestwyspamiCi-
pangu,jakmniemałKolumb53.Trzebawszelakopamiętać,żekolonizowanie
nbrazylijskiejdziczy”niemiałożadnegosensuzpunktuwidzeniagospodarki
portugalskiej.Przedewszystkimdlatego,żeuwagakrólaiarystokracjibyła
zwróconawstronęAzji,skądjeszczeodczasówrzymskich,aktowie,może
nawetwcześniejszych,płynąłstrumieńbogactwaiegzotycznych,luksuso-
wychtowarów.PortugalczycywreszciezdołalidotrzećdoIndiidrogąmorską
w1498r.,ominąwszyTurków,nietylewrogichimzewzględówreligijnych,
conajzwyczajniejwświeciepośrednikówhandlowych,azatemwłaśnieza-
czynaliczerpaćkrociowezyskizhandlukorzeniami.Niebawemmielipójść
jeszczedalejiopanowaćazjatyckiecentrahandluorazprodukcji,zbijając
cenynabywanegoprzeznichtowarudominimum.ZdobycieprzezAfonsa
deAlbuquerque
54
w1511r.Malakki,największegoobokKantonutargowiska
przyprawnaświecieiportuotwierającegodlaportugalskiegohandludostęp
doChiniIndochin,sprawiło,żektożywwPortugaliiwsiadałnakarawele
iwtepędypuszczałsięwokółdawnegoPrzylądkaBurz,niebezpowodu
przemianowanegonaPrzylądekDobrejNadzieiprzezkrólaJanaII,abyco
prędzejwyszarpaćzębamikawałeksmakowitegotortu,tortukorzennego.
Przytakiejperspektywieimożliwościachszybkiegowzbogaceniasię,
nacóżbyłokomukolwiekpływanienazachódpoto,bykolonizowaćziemie
pełnennagichdzikusów”55,którzynicPortugalczykomdozaoferowanianie
mieli.Atrzebazauważyć,żeniedotarłyjeszczewtedydoEuropyhistorie
owysocerozwiniętychamerykańskichcywilizacjachpodbijanychprzeznie-
Coelho(red.),RevistaPortuguesadeHistória,t.XLVII,CoimbraUniversityPress2016,s.47;
Ch.Martins,Osegredodosescravosreprodutores,nJornalExpresso”,8.12.2015.
52PiszeotymchoćbywwydanejwPolsceksiążceH.Saraiva,KrótkahistoriaPortugalii,przeł.
E.Łukaszyk,Universitas,Kraków2001,s.200–207.
53Cf.R.Crowley,Zdobywcy.]akPortugalczycyzdobyliOceanIndyjskiistworzylipierwszeglobalne
imperium,przeł.T.Hornowski,Rebis,Poznań2017,s.30–33i52–53.
54Cf.M.Małowist,Konkwistadorzyportugalscy…,s.262–263.
55Cf.P.VazdeCaminha,ListoodkryciuBrazylii,w:J.Kieniewicz(red.),ListyoodkryciuAmeryki,
przeł.A.Rurarz,J.Szymanowska,J.Perlin,NovusOrbis,Sopot2001.
20
