Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AmerykańskieabecadłoCzesławaMiłosza
11
MitAmeryki(…)zdajesiępolegaćnatym,żemówisięojejcentrum,zapo-
minającoperyferiach.Jesttobardzodużecentrum.(…)Niezapominajmy
jednak,żeperyferietonietylkoMurzyniinietylkoPołudnie,któredotychczas
niepodźwignęłosięzOdbudowy,czylidzikiejeksploatacjiprzezkapitałpół-
nocnypoWojnieDomowej.PeryferiamiStanówjestcałaśrodkowaipołudnio-
waAmeryka,całyląd(Nowak1947nr31).
Icentrum,iprowincjęopatrujeznakiemujemnym.ONowymJorku
piszedoBrezów:„Małorzeczydasięporównaćzesmutkiemtychdzielnic
–grozacywilizacjinieprowadzącejdonikąd”(Miłosz2007:525).Opro-
wincjimówi:„Nigdzienieuświadomiłemsobietakwyraźnie,jakwielka
jestsiłabezwładuspokojnejprowincji,ponadktórejgłowamipolitycydo-
konująswoichprzetargów,pozostawiajączłudzenie,aletylkozłudzenie,
wpływunabiegwypadków”(Nowak1947nr46).
Centrummodelujeprowincjępoprzezmedia.Mieszkańcymiasteczek
ifarmmajądziękinimzłudzenieuczestnictwawewspólnocie.Prowincja
oddziałujenacentrumpoprzezmigracjędometropolii,wktórychludność
napływoważyjenieinaczejniżwrodzinnychstronach.Korespondent
stwierdza:
Amerykajestprowincją.Rumianą,mleczną,jowialnąprowincją.Wszystkiejej
wielkiemiastazwyjątkiemNewYorkusąrównieżprowincjonalne.Prowincja
zdrapaczamichmurteżjestmożliwa–naprzykładChicago.Rosła,dobrze,
anawetnadmiernieodżywionarasaprowincjałów,korzystającazezdobyczy
techniki,zaludniatenkontynent.Rasaprowincjonalniezmechanizowana.Tu-
tajjestodwrotnastronamedalu.Gazetaczytanawzakątkutejprowincjiczy
teżradiomówiąoniezrozumiałychabstrakcjach.Próbowaćwytłumaczyćcoś,
coleżypozasferądoświadczeniatychludzi,jestrównietrudnojakpopularnie
wyłożyćEinsteina(Nowak1947nr46).
MiłoszobserwujewAmerycetendencjeizolacjonistyczne,porównuje
jądokwiatustulającegopłatki(Nowak1947nr46).Zastanawiasięzara-
zem,jakwpowojennejcywilizacjiZachodusytuowaćAmerykęiEuropę,
którąznichuznaćzaźródłooddziaływań,aktórązaterytoriumabsorpcji
wpływów,gdzielokowaćpotencjalnecentrum,agdzieperyferie.Nate
pytanianiemaprostejodpowiedzi.
