Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Włosyzcienkiegosrebra,stercząceipokręcone/bezsztukiżadnejwokółpięknejtwarzyze
złota;/czołowzmarszczkach,naktórepatrzącblednę,/skądmiotająswojestrzałyMiłośćiŚmierć;
//oczyzmętnychpereł,spojrzeniezezowate/mijającewszystkierzeczy,któreodnichstronią;
/rzęsyśnieżneiowe,comnieonudnościprzyprawiają,/palceirękarozkosznietłusteikrótkie;//
wargizmleka,ustaszerokie,niebiańskie,/zębyhebanowe,wielkiejrzadkościorazwdzięczne
wruchu;/niebywała,nieopisanawtymharmonia;//postawawyniosłaidostojna–wam,boscy
/słudzyMiłości,wiadomymczynię,żetakieoto/sąznamionapięknościpanimojej.
StereotypowemotywyiobrazyPetrarkibyłyczęstowtensamsposóbatakowane,
cobynajmniejnieszkodziłorozwojowipetrarkizmu
1
.Wgruncierzeczybyłon
zawszeantypetrarkizmem–oderwanyodreligijnościpierwowzoru,najczęściej
wyzywającozmysłowy,odkrywczyformalnietylkowpoetycemanieryzmu.Poza
Włochamiobjawiałsięniejednocześnieirozmaicie.Marot(AdolescenceClémentine,
1532)tłumaczyłPetrarkę,aleznaczniebliższabyłamutradycjarodzima,natomiast
zapatrzonywmistrzawłoskiegoScève(Délie,1544)jestprzezswójhermetyzm
zjawiskiemzupełnieosobnym.Poezjahiszpańskaprzechodzinagłyidecydujący
ojejprzyszłościzwrotkuitalianizmowizasprawąGarcilasa,któregoutwory
ukazująsiępośmiertniew1543roku.Pierwszapołowastuleciajestrównież
okresempoetyk–Vidy,Robortella,Speroniego.NanichoparłsięDuBellay,
piszącDéfenseetillustrationdelalanguefrançaise(1549).Tymmanifestem
ijednoczesnymdebiutempoetyckimtegożautora(L’Olive)orazdebiutemRonsarda
(1550)izwłaszczapierwsząseriąjegocykluAmours(1552)zaczynasiętrzy-
dziestolecietriumfówPlejady.
TymczasemAnglięzformąsonetudopierowroku1557zapoznałpośmiertnie
opublikowanydorobekpoetyckiHenryHowarda–któryjużwprowadziłsonet
typuszekspirowskiego,trzyczterowierszeidwuwiersz–iThomasaWyatta,pierw-
szychangielskichpetrarkistów.Drugąpołowęwiekucharakteryzująprzybierające
nasiletendencjemanierystyczne.Sprzyjaimtacytyzmisenekianizmjakowzór
stylu,rolaSenekiwpowstawaniutragediinowożytnej,odkrycieRetorykiArystotelesa.
PoezjeGiovanniegoDellaCasa(1558,wydaniepośmiertne)najwyraźniejcha-
rakteryzująnowyetap.Tenwynalazcaprzerzutni,mistrzefektówbrzmieniowych
iodcienisemantycznychmaniespotykanedotądupetrarkistówosiągnięcia,
jakwtymsonecie:
Osonno,odelaqueta,umida,ombrosa
Notteplacidofiglio;ode,mortali
Egriconforto,obliodolcede,mali
Sigraviond,èlavitaaspraenoiosa;
Soccorrialcoreomai,chelangueeposa
Nonhave,equestemembrastancheefrali
Solleva:ametenvola,osonno,el,ali
Tuebrunesovramedistendieposa.
Ov,èlsilenziocheldifuggeellume?
Eilievisogni,checonnonsecure
Vestigiadiseguirtihanpercostume?
1
Por.J.Kösle,TextezumAntipetrarkismus,Tübingen1970.
17
