Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
stałasięmiejscemnietylkoliturgicznychcelebracjiiinnychformkatolic-
kiegokultu,leczrównieżprowadzenianarodowegodyskursu,kształtowa-
niaireprodukowaniagrupowejtożsamości,formowaniazbiorowejpamięci.
Specyfikakościelnegownętrza,októrejtumowa,ujawniasięnietyl-
kowporównaniudodawnychprzestrzenisakralnych,awięcwperspek-
tywiediachronicznej.Profuzjaelementówzwiązanychznarodowąpa-
mięcią,którejniesposóbprzeoczyćwarchikatedrzewKatowicach,ale
równieżwgłównymośrodkupątniczymarchidiecezji-wbazylicewPie-
karachŚląskich,niemaodpowiednikówwkonkatedrachdiecezjiostraw-
sko-opawskiej,obejmującejziemiegórnośląskiewRepubliceCzeskiej,czy
wkościołachBawarii,sercaniemieckiegokatolicyzmu.Odpodobnychak-
centówwolnesąrównieżsanktuarianaGórześw.AnnyiwRudachWiel-
kich-najważniejszecentrapielgrzymkoweodpowiedniodiecezjiopolskiej
igliwickiej,położonewczęściGórnegoŚląskapozostającejpopodziale
regionuw1922rokuwgranicachpaństwaniemieckiego.Niebrakichna-
tomiastwkościołachkatedralnychiodpustowychwieluinnychpolskich
diecezji.Łączeniewsakralnychwnętrzachpatriotycznegoireligijnegoima-
ginariumBrianPorter-Szűcswymieniłwśródpowszechnieakceptowanych
symptomówścisłegozwiązkupolskiegokatolicyzmuinacjonalizmu7.
Zczegowynikajązasygnalizowanepowyżej,uwarunkowanechrono-
logicznieiterytorialnieróżnice?Dlaczegojednekościołyotwarłysięna
nacjonalistycznydyskurs,zmieniającsięwprzestrzeniekształtowaniaire-
produkowanianiekonfesyjnychwspólnotwyobrażonych,podczasgdyinne
pozostałynarodowonieme?Pytaniatewymagajązłożonejodpowiedzi.
WzględnaautonomiaKościołarzymskokatolickiegowPolsceLudowejpo-
tencjalnieczyniłazsakralnychwnętrzgłównemiejsceprowadzeniakontr-
hegemonicznegodyskursu,stanowiącegowyrazalternatywnejwobecnarzu-
canejprzezpaństwoipartięnarodowejideologii.Obrazowenawiązaniado
świeckiejhistoriipojawiłysięjednakwdziesiątkachkościołównaziemiach
polskichnadługo,zanimwostatnichdekadach
XX
wiekukatedrawKato-
wicachwypełniłasiętablicamiupamiętniającymiwykluczonychzoficjalnej
narracjibohaterów.Ipojawiająsiędodziś,czegoświadectwemsąnajbar-
dziejspektakularnewobecnymstuleciuprzedsięwzięcianapolusakralnej
7„ForeventhemostliberalCatholicsinPoland,patriotismandfaithareintimately
linked,andthereisnosignthatthisbondisweakening.Almostnoonequestionstheway
patrioticandreligiousimagesblendinthedecorationofchurches;nooneseemstofindit
noteworthythat»massesfortheFatherland«havebecomeregularevents;andfewwould
consideritoddwhenaparticularsiniscondemnedbecauseofitsefectonthenationrather
thanontheindividualsoul”(B.Porter-Szűcs:FaithandFatherland.Catholicism,Modernity,
andPoland.Oxford-NewYork2011,s.358-359).
9
