Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Uwarunkowaniabezpośrednie
15
strony,światzamieszkująspołeczeństwainarody,którewpłaszczyźniespołecz-
no-gospodarczejznajdująsięjeszczewfazieagrarnejlubprzemysłowej,zdrugiej
–społeczeństwainarody,któreciesząsięstatusempostprzemysłowychiinforma-
cyjnych.Tedrugiedzieliodpierwszychwciążpowiększającysiędystansrozwoju
społecznegoigospodarczego.Społeczeństwoinformacyjne–cechującesięwysoko
rozwiniętymsektoremusług,gospodarkąopartąnawiedzy,wysokimpoziomem
skolaryzacjiitd.–jestcałkowicienowymtypemspołeczeństwa.Napięciepojawiają-
cesięmiędzywspomnianymitypamispołeczeństwdzielinietylkocałenarody,ale
teżnierzadkostanowiczynnikdezintegrującyspołeczeństwa,wktórychdostępdo
informacjijestnierówny(szerzejnatentematpatrzpar.3.1.4).
Zjednejstrony,corazczęściejmówisięotzw.wykluczeniucyfrowym(digital
divide)znacznejczęściludzkości,nieposiadającejdostępudoinformacjilubnie-
potrafiącejzniejkorzystać,zdrugiej–kosztprzyłączeniasiędoglobalnejsieci
informacyjnej(internetu)jestobecnierelatywnieniski.Teoretyczniezatemzmniej-
szającesiękosztykomunikacjipowinnyumożliwiaćbiednympaństwomdrogęna
skrótyiprzeskoczeniekilkuetapówrozwoju,zauważaJosephS.Nyejr.Internet
możepomócubogimfarmeromlepiejrozumiećzmianypogodyiwarunkirynku.
Naprzykładkosztobejrzeniafilmuwinternecieprzezpojedynczegoużytkowni-
kajestcorazniższy,toteżmogąkorzystaćztejmożliwościnawetnajubożsi.Nie
zmieniatojednakfaktu,żewielkiprzemysłrozrywkowyoustabilizowanejpozycji,
„zakotwiczony”wStanachZjednoczonychiEuropieZachodniej,jestizapewnebę-
dzieświatowymliderem.TrudnorywalizowaćzHollywoodwmasowejprodukcji
filmowej,choćBollywood,trzebaprzyznać,malicznąrzeszęzwolenników(Nye
2009,s.346–347).
Innymaspektemomawianegoproblemujeststalezmniejszającasięliczbawy-
twórcówinformacji.Dziejesiętakwwynikupostępującejkoncentracjimediów,
powstawaniaświatowychkoncernówmedialnych,które–niepodlegającdemokra-
tycznejweryfikacjiikontroli–wistotnysposóboddziałująnażycieposzczególnych
społeczeństw.Rzeczywiścierządząoneinformacją,rozpowszechniającjąlubprze-
ciwnie–ograniczającdostępdoniej,odwracającuwagęodwydarzeńobiektywnie
ważnych.
Koncentracjamediówmożezagrażaćwolnościsłowaiograniczaćprawodostępu
doinformacji.Powstawaniekoncernówmedialnychnieuchronniewiążesięzza-
nikiemkonkurencjimiędzydziennikarzami.Zanikapluralizminformacjiiopinii.
Dogronanajwiększychfirm,którewpołowielat90.XXwiekuutworzyłymiędzy-
narodowesieciipowiązania(korporacjeponadnarodowe)należyzaliczyć:News
Corporation,TimeWarner,Disney,BertelsmanniViacom.Wielewskazujenato,
żeliczbatawprzyszłościulegnieograniczeniu.Znamiennywydajesięprzykład
StanówZjednoczonych,wktórychliczbakoncernówmedialnych,kontrolujących
większośćnadawcówTV,radiowych,wydawcówgazetitd.wciąguniecoponad
20lat(1983–2004),spadłaz50do...5.(szerzejnatentematwrozdz.VI).
Wartozainteresowaćsię,ktokształtujenasząwiedzęnatematbieżącychwy-
darzeńiprocesówwewspółczesnymświecie.Jeśliuznamy,żeistotnąrolęwtym
względzieodgrywająglobalneagencjeinformacyjne,zauważymy,iżtrzynajwiększe
(Reuters,AssociatedPressiAgenceFrance-Presse)toagencjezachodnie.Wtym
