Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdziałi.Rosyjskapowieśćsensacyjno-kryminalna…
PostaćPronina–wysokiegofunkcjonariuszaNKWD,mistrzawywiadu,pracow-
nikasystematycznego,precyzyjnieanalizującegowszystkieokolicznościzdarzenia
–byładlaówczesnejliteraturypropozycjąnietypową.Wlatach30.,jakstwierdza
JewgienijPieriemyszlew,utworyopisującepracęczłonkówNKWDniepowsta-
wały,zezwalanojedynienaopowieścioprzedstawicielachsłużbgranicznych68.
Cowięcej,każdeprzestępstwo,zktórymborykałsiębohatersowiecki,związane
byłoalbozbiałogwardzistami,albozdziałaczamiobcychsłużbspecjalnych,albo
zfaszystami.Pronintropiłzatemwrogówidywersantów,ajegoantagonistąbył
zagranicznyagent–majorRogerspojawiającysiępodróżnorodnymipostaciami
imaskami.Obrazfunkcjonariuszarosyjskiegojestoczywiścieheroiczny.Lojalnie
służącpaństwu,pełnionmisjęobrońcyzwykłychludzi.
BohaterLwaOwałowajestpostaciądynamiczną,ewoluującąwkolejnych
utworach.Czytelnikpoznajegojakoczłowiekamłodego,prostodusznego,wywo-
dzącegosięzklasyrobotniczej,niezbytwykształconego.Takiwizerunekpostaci
osiąganyjestpoprzezużycieskazu,prostejskładniikrótkichzdań.Przypomocy
wskazanychzabiegówstylistycznychpisarznawiązujedotradycjiliteraturylat
20.,dotwórczościMichaiłaZoszczenkiorazIzaakaBabla.DrogażyciowaPronina
przebiegatypowo,jaknabohateratamtychczasów,bowiemjestuzależnionaod
zmieniającejsiępolitykiZSRS.Walczyonmianowiciezbandytamiorazdywer-
santami,następniezNiemcami.Wstępujedopartiibolszewików,zaciągasiędo
ArmiiCzerwonej,akiedyzostajeranny,otrzymujeprzydziałdoWCzKistopniowo
dajesiępoznaćjakoutalentowanywywiadowca.Zmianombiograficznymtowa-
rzysząwtokufabułyzmianystylistyczne,naprzykład:przyopisiewydarzeńzlat
30.zanikającechyskazu,wydłużająsięzdaniaiakapity,pojawiająsięschematy
konstrukcyjnetypowedlaklasycznegokryminału(skrótoweprzypomnienia,
objaśnieniakolejnychdziałańbohaterawfinalepowieści).Proninstajesięwy-
kształconymintelektualistą,znającymjęzykiniemiecki,angielskiifrancuski,
obeznanymwkulturzewroga,zajakiegouchodziZachód69.JakpodkreślaJurij
Arpiszkin,intelektualnamobilnośćczekistytojedenzgłównychmotywów
wutworachLwaOwałowa70.
Natomiast,jeślispojrzećcałościowonakonstrukcjętegobohateranaprze-
strzenicyklu,możnadostrzecwnimelementyzaczerpniętezkreacjisłynnych
detektywówliteraturyzachodniej.ProninnawzórDupina,Holmesa,Poirota
jestswegorodzajudziwakiem,człowiekiemniecoekstrawaganckim,wyróżnia-
jącymsiępośródinnych,ponadtojestkawalerem.Dojegoosobliwościnależy
68
Zob.E.Перемышлев,Заочнаяставка.Л.ОваловимайорПронин,nHовоелитературное
обозрение”2006,№80,s.232.
69NatematanalizybohateraProninazob.ibidem,s.221-244.
70
Zob.Ю.Арпишкин,Разведчикидляшпиономанов.МайорПрониниегопропагандисты
возвращаютсянапереднийкрайидеологическойборьбы,[on-line:]www.mn.ru/print.
php?2004-31-28–20I2007.
