Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewolucjapowieścisensacyjno-kryminalnejijejbohaterówwepocesowieckiej
37
zamiłowaniedodobrzeprzewietrzonychmieszkań,ekscentrycznychprzed-
miotów(kindżał,egzotycznydywan,podarowanaprzezcygańskąśpiewaczkę
gitara)czyteżuwielbieniedlatrunków(małymiłyczkamismakujeormiański
koniak).Byschlebićgustommasorazstworzyćatmosferęintrygującejpracy
kontrwywiadowcy,autorpozwalaProninowiobcowaćznwielkimświatem”:
pojawiająsięobcokrajowcy(demaskowani,rzeczjasna,jakooszuściiszpiedzy),
akcjatoczysięwsceneriikorytarzyhotelowychbądźpomieszczeńteatralnych.
LewOwałowwplataelementynświataburżuazyjnego”,bypozostaćwzgodzie
zkanonamigatunkurozrywkowego,zajakiuchodziłodmomentuswegopo-
wstaniakryminał.
Specyfikaformującegosiękryminałusowieckiego,wedlesłówreżyserafil-
mowegoorazpisarzaOlegaKowałowa,doprowadziładoschematufabularnego,
wktórymzadetektywemstałopotężnepaństwototalitarneścigającejednostko-
wegoprzestępcę
71
,comogłorodzićniecoparodystycznywydźwięk.Potwierdzają
towypowiedzikrytykówcharakteryzującerecepcjęProninajakoniepozbawioną
elementówparodii.Jegoobraz,choćwykreowanyipomyślanyjakowzorzechero-
iczny,wświadomościczytelnikówprzybieracharakterironiczny.OlegKowałow
wskazujenatowprost,zwracającuwagęnazróżnicowanystosunekodbiorców
dookreślonychmitologizowanychbohaterów:
Bywająmitologicznibohaterowieromantyczni,stosunekdonichjestsubtelny,przy-
jacielski,jakdoCzapajewaczySherlockaHolmesa,erotyczny,jakdoLolity.Ado
majoraProninastosunekczłowiekasowieckiegoodsamegopoczątkubyłparo-
dystyczny72.
Takiepodejście,utwierdzonepoprzezobiegowedowcipyorazanegdoty,wy-
nikałozezderzeniafikcjiliterackiejiopisanychwniejczynówmajoraPronina
zrzeczywistościąstalinowską.Bohaterówzajmowałsiębowiemtakżedema-
skowaniemtrucicielisowieckichstudni,osóbrozsiewającychbakteriedżumyczy
choleryorazprzyczyniającychsiędopomorubydłanawsiach.Takatematyka
nawiązywałabezpośredniodowystąpieńStalina,któryzupodobaniemposługiwał
sięfiguramiwrogów–wjegoprzekonaniuntakzwanych”profesorów–którzy
jakobymieliwywoływaćukołchozowychkonizapalenieoponmózgowych.Lew
Owałowpoprzezparafrazęliterackąpodobnychstraszakówpropagandowych,
świadomiebądźnie,tworzyichparodię.Stądteżzabarwienieparodystyczne
przeniosłosiętakżeinabohaterskiegomajoraPronina,cozresztąugruntowało
jegosławęiwzmocniłoobecnośćwkulturzesowieckiej.
ArsienijZamostjanowsugerujenatomiast,żeopowiadaniateniebyływrzeczy
samejpropagandowe,agitacjaniebyłazaśichfunkcjąbezpośrednią.SamLew
71
Zob.wypowiedźOlegaKowałowawprogramieradiowymPiotraWajla.[Cyt.za:]П.Вайль,
МайорПронин…
72[Cyt.za:]П.Вайль,МайорПронин…
