Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
cudzoziemcówszczególnągrupęstanowiąosobypolskiegopochodzenia,wtym
młodzieżprzyjeżdżającanastudia.Choćliczbazagranicznychstudentównaro-
dzimychuczelniachjestwyraźniemniejszaniżwinnychkrajachUE,to,wślad
zaglobalnymitrendami,stalesięzwiększa(Siwińska2014).W2018r.studiowało
wPolsceponad78tys.cudzoziemców(6,4%ogółustudentów).Codziesiątyznich
legitymowałsiępolskimpochodzeniem(GUS2019).Najliczniejszągrupęstano-
wiłyosobywywodzącesięzrepublikporadzieckich,którychprzodkowiewna-
stępstwieXIX-iXX-wiecznychprzesiedleńwgłąbRosji(ZwiązkuRadzieckiego)
ipowojennychprzesunięćgranicpaństwapolskiegokuzachodowipozostalipoza
krajem.
Itowłaśniedoświadczeniacudzoziemskichstudentówiabsolwentówpolskie-
gopochodzeniazkrajówporadzieckichstanowiąprzedmiotrozważańniniej-
szejksiążki.Koncentrujęsięwniejnaprzedstawieniubiograficznychwymiarów
jednegoztypówmigracjipowrotnych,wktórymtoedukacjajestbezpośrednim
powodemprzyjazdudokrajuprzodków.Migracjepowrotnedefiniujesięzwykle
jakoprzemieszczeniesięemigrantów(lubichpotomków)dokrajupochodzenia
wceluosiedlenia(Gmelch1980).Zkoleizamigracjeedukacyjneuznajesięcza-
soweprzemieszczenialudziwdanymprzedzialewiekowymiowysokimkapitale
społecznymwceluzdobyciawykształceniazagranicą(Żołędowski2010).Wprzy-
padkupolskiejmłodzieżyzkrajówbyłegoZSRRniemożnajednakwścisłymsen-
siemówićomigracjipowrotnej.Sątobowiemkolejnepokoleniatamtejszejpol-
skiejdiaspory,którewrzeczywistościnigdyniewyjechałyzPolski,lecznaskutek
prześladowańzestronyinnychpaństwizmiangranicichprzodkowie,najczęściej
mimowolnie,znaleźlisiępozanią.Częstosątoosobypochodzącezrodzinwie-
loetnicznych,migrującedojedynieczęściowoznanegokraju,zktóregopochodzi
rodzinatylkojednegozprzodków.Dlategonapotrzebyponiższychanaliznieeks-
plorowałemkwestiinpowrotów”
,leczkoncepcjęnmigracjidokorzeni”(rootsmi-
gration)(Wessendorf2007).Odnosisięonadodoświadczeńosóbprzenoszących
siędokrajupochodzeniaprzodków,wktórymjednakwcześniejnigdynieżyły
(Gońda2017a).
Zarównoprzekraczaniegranickulturowychispołecznychprzezmigrantówdo
korzeniwkrajuprzodków,jakikontaktzczęściowolubwogólenieznanymiim
mieszkańcamiPolskianalizujęnapoziomiemikrosocjologicznym.Głównąbazę
empirycznąrozważaństanowikolekcja60autobiograficznychwywiadównarra-
cyjnychzwymienionągrupąstudentówiabsolwentów.Naichpodstawieodtwa-
rzametapydoświadczeniamigracyjnegoiżyciawkrajuprzodkóworazimpli-
kacjedlatożsamościnarodowejibiografiitychosób.Wtymceluwtokuprocesu
badawczegostaramsięodpowiedziećnaszeregpytańbadawczych.Popierwsze,
jakieczynnikiwpływałynadecyzjemigracyjnebadanych,zarównoteopodję-
ciustudiów,jakitedotyczące(ewentualnego)późniejszegopozostaniawPolsce,
powrotówdomiejscurodzeniaczywyjazdówdokrajówtrzecich?Jakimimoty-
wamikierowalisięwkolejnychetapachdoświadczeniamigracyjnego?Podrugie,
