Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
MIGRACJEEUROPEJCZYKÓW1650-1914
SamipasterzepochodzilizKastylii,zValladolid,Zamory,SalamankiiTordesillas.
PrzepędyowiecznanebyłytakżewProwansji,naBałkanachczywAlgierii.Jeszcze
wwiekuXXwKarpatachWschodnich,naHuculszczyźniemieszkali„leśniżydzi”,
trudniącysięnapołoninachpasterstwem
10.
Kapitalizmwrolnictwieangielskim
Noweuprawy,rozwójhodowliograniczałymożliwościutrzymaniamałychgospo-
darstwiwymuszałyopuszczanieangielskiejwsiprzezczęśćludności.WAngliikosz-
temmałejwłasnościziemskiejnastępowałakonsolidacjadużej.Grodzeniawprowa-
dzaneodXVIdopoczątkówXVIIwiekuodżyłyponowniewXVIIIstuleciu.WXVI
wiekuwprowadzanoje,byrozwijaćhodowlębydłaiowiec.Zmianyprzebiegały
zresztąinaczejwrozwijającejsięwschodniejipołudniowejczęścikraju,ainaczejna
północyizachodzie.WXVIIIwiekugrodzeniapowróciły,tymrazem,byintensyfiko-
waćuprawęzbóż–usuwanodrobnychwłaścicieliziemskich(yeomanry).Dużegrupy
ludnościwywłaszczano,usuwano,coprowadziłodozmianstrukturyludnościnawsi
iwkrajuwogóle
11.Historiografiaprzytymnieodmienniepokazuje,jakbardzo
wopisiezmianuwzględniaćnależyrozmaiteuwarunkowanialokalne
12.Migracjesta-
nowiłyniewątpliwiereakcjęnaagrarneprzemiany.Niektórzydzierżawcylubdrobni
posiadaczemoglizakładaćgospodarstwanowe,wbardziejoddalonychregionach,inni
zatrudnialisięwprzemyślewiejskim,jeszczeinniudawaćsięmusielidomiastlubdo
amerykańskichkolonii.Rozmaicieocenialiteprocesywspółcześni,niemniejniemoż-
nakwestionowaćpowszechnościwystępowaniawędrówek
13.
MobilnośćludnościstanowiłacodziennośćpołudniowejAngliilat1660–1730.Pe-
terClarknapodstawiekilkutysięcysprawsądowychpokazywał,żejednątylkoparafię
whrabstwieKentopuszczało65%jejmieszkańców
14.W1671roku40%rodzinfar-
merskichmieszkałowmiejscowościTerlingwhrabstwieEssexzaledwieodjednego
pokolenia,niktzaśdłużejniżoddwóchpokoleń
15.WpołudniowejAngliiwlatach
1660–1730większośćludnościrolniczej(69%mężczyzni76%kobiet)spędzałapra-
wiecałeżyciezdalaodmiejscaurodzenia.Wywoływałotozresztąpośredniezmiany.
10S.Vincenz,Nawysokiejpołoninie.Barwinkowywianek.Epilog,Warszawa1984,s.187–193.
11J.Kuliszer,Powszechnahistoriagospodarczaśredniowieczaiczasównowożytnych,Warszawa1961,
t.2,s.70–72.Analizakrytycznatychprocesów:J.Thirsk,GrodzenieotwartychpólzaTudorów[w:]Gene-
zanowożytnejAnglii…,s.213–245;R.H.Tawney,TheAgrarianProblemintheSixteenthCentury,London
1912;omówieniesporupor.A.Mączak,Wstęp[w:]GenezanowożytnejAnglii…,s.7–21;E.Kerridge,
AgrarianProblemsintheSixteenthCenturyandAfter,London1969;A.B.Appleby,AgrarianCapitalism
orSeigneurialReaction?TheNorthwestofEngland,1500–1700,„AmericanHistoricalReview”,80(1975),
no3,s.574–575in.;W.Kula,Przewrótprzemysłowy.Historiaiperspektywy[w:]idem,Historia,zacofa-
nie,rozwój,Warszawa1983,s.131–133.
12Appleby,AgrarianCapitalism…,s.574–575in.
13Hoerder,CulturesinContact…,s.287–288.
14P.Clark,TheMigrantinKentichTowns1580–1640[w:]CrisesandOrderinEnglishTowns,1500–
–1700,P.Clark,P.Slackeds.,Toronto1972.
15J.J.Hecht,TheDomesticServantClassinEighteenth-CenturyEngland,London1956,s.14–15;
K.Wrightson,D.Levine,PovertyandPietyinanEnglishVillage:Terling1525–1700,NewYork1979,
s.4–5,64–82;Hoerder,CulturesinContact…,s.281.
