Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
traktatmonetarnynicole’aoresme’a
65
kiekolwiekpodejrzeniaimożliwościoszuswa.Usanowienieiso-
sowaniemonetzesopówmieszanydmożnauzasadnićwyłącznie
dobremogółuipotrzebamihandlu.Kierującsięszczęściemsołe-
czeńswa,rządzącyniepowinniwięctworzyćsopumenniczegoze
złotemisrebrem22.
WprzywołanymtraktaciebiskupzLisieuxwyraźniewskazał,
dokogonależypieniądz.Wprawdzieksiążęwybijanamonetad
sempeldladobraogółu,aleniejesonwłaścicielemwszyskidpie-
niędzykrążącydwksięswie.Monetasłużydowymianybogadw.
Będącekwiwalentem,czylirównoważnikiemwymienianyddóbr,
jesonawłasnościąidposiadaczy.Skorodanaosobaprzekazu-
jeswojedobralubwłasnąpracęwzamianzapieniądze,tosąone
jejwłasnościątaksamo,jakwcześniejposiadanedobralubpraca.
Właścicielmożewięcswobodnierozporządzaćposiadanymidobra-
mi,pracąipieniędzmi.Pieniądzesąwłasnościąposzczególnydjed-
nosekicałegosołeczeńswa,anieksięcia.Chociażnamonetad
widniejewizerunekksięcia,nienależąonedoniego.Jegopodobizna
wskazuje,żejemuprzysługujedaninanarzeczobronyisrawowa-
niawładzypańswowej,któradajemuprawodowybijaniamonet23.
ZdaniemN.Oresme’agłównymiosatecznymmotywemzmia-
nywartościmonetprzezksięciajesdęćosiągnięciadododu,czyli
zysku.Wprzeciwnymwypadkuniepodejmowałbyonsarańzmie-
rzającyddozmianymonet.Alezyskprzypadającyksięciuzmody-
fikowaniamonetjesbezprawny.Zmianymonetobejmująnaogół
idfałszowanieioszuswo.Czynnościteniewdodządozakresu
władzyksiążęcej.Jestowięcdziałalnośćniesrawiedliwa,uzurpa-
torska.Pobieraniedododuztegorodzajuprocederunieznajdu-
jeusrawiedliwienia.Osiągającnieuzasadnionyzysk,książędziała
naszkodęsołeczeńswa.Korzyśćksięciajessratąsołeczeńswa.
Narażającsołeczeńswonasratę,książęsełnianiesrawiedliwe
ityrańskieuczynki,aniekrólewskie,doktórydzosałpowołany.
22
23
Zob.ibidem,s.219-220.
Zob.ibidem,s.220-221.
