Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
66
rozdział2
Kłamswemtyranówjestwierdzenieksięcia,żezyskiosiąganezfał-
szerswamonetsąprzeznaczanenaużytekpubliczny.Natakietłu-
maczenieniebyłozgodyautoraTradatusdeorigine,natura,jure
etmutationibusmonetarum.Książęniemaprawaodbieraćrzeczy
wolnymjednoskomdlarzekomopublicznejsrawy.Zgodniezna-
uczaniemaposołównienależyczynićzładlapóźniejszegodobra.
Nieuzasadnionejesnieuczciwewymuszanieokreślonyddziałań
podpreteksemosiągnięciacelówmiłosiernyd.Książęniemapra-
wanawetdojednorazowegofałszerswamoneticzerpaniaztego
określonegodododu.Przyznającsobietakiejednorazowepra-
wo,ztegosamegopowodupóźniejksiążędokonajeszczewiększej
zmianymonetiosiągniewiększezyski.Tootwieradrogędoczęs-
szydiwiększydfałszersw,abycorazbardziejpomnażaćdodody
książęce.Razurudomionyprocederksiążębędziepowtarzaćczę-
ściej,albokierującsięwłasnympopędem,albozanamowądorad-
ców.Działanietojeszgodneznaturąludzką,któraskłanialudzido
zwiększaniabogadw,osiąganydłatwymsosobem.Efektemkoń-
cowymprzyznaniasobietakiegoprawabyłabygrabieżwszyskid
pieniędzylubbogadwpoddanydizniewoleniecałegosołeczeń-
swa,czylisworzenieprawdziwejtyranii-twierdziłN.Oresme24.
FałszowaniamonetdopuszczanosięweFrancjiwielokrotnie
wkrótkimokresie,czegoświadkiembyłsambiskupzLisieux,sąd
jegoreakcjanatedziałaniapanującyd.Jegozdaniempsuciemonet
wywołujewieleniedogodności,któredotykająróżnydosóbigrup
sołecznyd.Jedneznidwywołująnegatywneskutkidlaksięcia,
inneodczuwaczęśćsołeczeńswa,jeszczeinne-całesołeczeń-
swo.Fałszowaniemonetjesnajbardziejohydnymibezwsyd-
nymprocederem,któryuprawiaksiążę.Oszuswotosrowadzasię
donazywaniazłotemtego,conimniejes.Książęosądzafałsze-
rzymonetikarzeidnajsurowsząkarąśmierci,asamnawetnie
rumienisię,gdywykrywanejesjegooszuswo.Jeślipanującyfał-
szujemonetę,posępujejakzwykłyoszuslubzbrodniarz.Posoli-
24
Zob.ibidem,s.221-222.
