Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
1.Wstęp
rozciąganieścianynaczyniowejpowodujeskurczmięśniówkigładkiejizamknięcie
zwieraczyprzedwłośniczkowych,azmniejszenierozciąganiadajeodwrotnyskutek.
Wwarunkachfizjologicznychczynnikiemdecydującymostopniurozciągnięciaścia-
nytętniczejjestciśnienietransmuralne.Tentypregulacjijestniezależnyodkontroli
neurogennejihumoralnej,jednakmożebyćprzeztęformękontrolimodyfikowany.
Zarejestrowanorównieżspontaniczne,okresowezmianyśrednicywnajdrobniej-
szychtętniczkach(tzw.vasomotion),któresąprzyczynąrytmicznychzmianwprze-
pływiekrwi(tzw.flowmotion)(Kvandalwsp.2006).Vasomotionsąprzypisywane
wpływompracyserca,zależąodrytmuoddechowego,sązwiązanezaktywnością
miogenną,neurogenną(przedewszystkimsympatyczną)orazaktywnościąśród-
błonka(Kvandaliwsp.2003,2006;Kvernmoiwsp.2003).Szacunkowyudział
poszczególnychmechanizmówvasomotionwkontroliprzepływuwmikrokrążeniu
osobyzdrowejwspoczynkuwynosi:aktywnośćzależnaodśródbłonka-20%;ak-
tywnośćneurogenna−0,04%;mechanizmmiogenny-0,1%;czynnośćoddechowa
idrganiaserca-30-40%(Kvandaliwsp.2006).Rytmiczneruchyścianynaczynia
iwyzwalanenimizmianyprzepływówsąwidocznewcałymłożyskunaczyniowym,
jednakwobrębieunaczynieniaskórnegosąwyjątkowołatwedorejestrowania(Nils-
soniAalkjaer2003;Gryglewska2010).Oscylacjewystępujązwłaszczawobrębie
tętniczekoporowychmikrokrążenia,jednakwahaniarozmiarówlubnapięciaściany
opisywanotakżewdużychtętnicach,choćnadalpozostajeniejasne,czyjesttoto
samozjawisko(NilssoniAalkjaer2003).Wodróżnieniuodskurczówmięśnigładkich
winnychnarządach,wywołującychfalęperystaltyczną,rytmikaskurczuwnaczy-
niachkrwionośnychjestsynchronicznanacałejdługościtętnicy(Gryglewska2010).
Spontanicznaaktywnośćnaczynioruchowamięśnigładkichjestjednakmodulowana
przezwpływyneurogenneorazzależneodśródbłonkasubstancjewazodylatacyjne
iwazokonstrykcyjne,anapięcienaczyniowejestzależneoddelikatnejrównowagi
pomiędzynimi(Spiekeriwsp.2006).
Skórnenaczyniasąunerwioneprzezgałąźadrenergiczną(zwężającą)icholiner-
giczną(systemrozszerzający)układuwspółczulnego.Systemcholinergicznyjestpod-
stawowymmechanizmemregulującymrozszerzenienaczyńkrwionośnychpodczas
termoregulacji(Kelloggiwsp.1995),alenerwycholinergiczneniesązaangażowane
wrozszerzenienaczyńpodczaslokalnegoogrzewania(Kelloggiwsp.1995;Kellog
2006).Reakcjanaczyniowanaciepłolokalne,tzw.odruchwłókienkowy(aksonowy),
jestwynikiemantydromowegopobudzeniasomatycznych,bezmielinowychwłókien
czuciowychC.Impulsygenerowaneprzezbodźcefizyczne,chemiczneibiologicz-
nesąprzekazywanedośrodkowo,aleczęśćznichdochodziwsteczniedonaczyń,
powodującichrozszerzeniezapośrednictwemneuromediatorówwazoaktywnych,
takichjakpeptydpochodnygenukalcytoninowego(CGRP),substancjaP(SP),kininy
lub-wpóźniejszejfazie−tlenekazotu(NO)(Konturek2007).Odpowiedzinaczy-
nioruchowe(kontrolaśrednicynaczynia)mogąbyćwywołaneprzezmechanizmy
metaboliczne,naprzykładniskienasycenieerytrocytówhemoglobiną(Dieseniwsp.
2008),degradacjęATPdoADPlubadenozyny(Arcieroiwsp.2008),uwalnianie
