Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MichałWarchala
religiiwschodnich,jakoelementszerszegozagadnienianWeberaOrient”.
Wtymszerszymkontekściepojawiająsię,zgrubszabiorąc,trzypodejścia
doproblemu.
Podejściepierwszepoleganauznaniu,żeporównawczasocjologiare-
ligiiWeberastanowidobrypunktwyjściadlabadaniakontekstówpozaeu-
ropejskich.Zakładasięcoprawdakoniecznośćjejrozwinięcia,ewentual-
nieczęściowejrewizji,niemniejniekwestionujesięinspirującejmocyjej
podstawowychterminówikoncepcji-takichjaknetykagospodarcza”czy
rozróżnieniemiędzyasceząnzewnątrzświatową”inwewnątrzświatową”.
NajlepszymbodajprzykłademtegopodejściasąpraceShmuelaEisenstad-
ta.Wjednejzeswychpierwszychnweberowskich”publikacjiEisenstadt
pokazuje,wjakisposóbwłaściwainterpretacjatezyWeberaorelacjimię-
dzyprotestanckimetosempracyarozwojemkapitalizmumożeokazaćsię
płodnadlabadańdrógrozwojukunowoczesnościcharakterystycznychdla
AzjiczyAmerykiPołudniowej.Tawłaściwainterpretacjapolegałabynie
naujmowaniuWeberowskiejtezyjakościsłegotwierdzeniaprzyczynowo-
-skutkowego,leczjakoeksplikacjintransformacyjnejmocy”religiichrześ-
cijańskiejwodniesieniudoświataspołecznego
3
.Takieujęcieumożliwia
poszukiwanieanalogicznegopotencjałuwinnychreligiachświata-śladem
samegoWebera,alebezprzyjmowaniajegowłasnychszczegółowychkon-
kluzjidotyczącychChin,Indiiczycywilizacjiislamu,ibeztrzymaniasię
zawartegoimplicitewjegowywodachprzekonaniaowyższościzachodniej
drogidonowoczesności.WkoncepcjiEisenstadtaporównawczasocjologia
religiiświatowychWeberastajesięzaczynemporównawczejanalizyróż-
nychmodelimodernitas.
NewYork-London1998)-atakżedwazbioryartykułów:MaxWebersSichtdesIslamspod
red.znakomitegoweberystyW.Schluchtera(Suhrkamp,Frankfurta.Main1987)orazMaxWe-
berandIslampodred.tegożSchluchteraiT.Huffa(TransactionPublishers,NewBrunswick
1999).Pozatymfunkcjonują(dośćnieliczne)samodzielneartykułyieseje-np.M.RNafissi,
ReframingOrientalism:WeberandIslam,nEconomyandSociety”,1998,t.27,nr1;S.Mu-
lyadi,MaxWeber’sRemarksonIslam:TheProtestantEthicamongMuslimPuritans,nIslam
andChristian-MuslimRelations”,2006,t.17,nr2.Nawetwściślebranżowymczasopiśmie
nMaxWeberStudies”tekstynatematstosunkuWeberadoislamupojawiająsiębardzorzadko.
3
Por.S.Eisenstadt,TheProtestantEthicThesisinanAnalyticalandComparativeFrame-
work,[w:]tenże(red.),TheProtestantEthicandModernization,BasicBooks,NewYork-Lon-
don1968,s.10inast.;por.równieżtegożautoraSomeReflectionsontheSignificanceofMax
Weber’sSociologyofReligionsfortheAnalysisofnon-EuropeanModernity,[w:]P.Hamilton
(red.),MaxWeber
.CriticalAssessments1,Routledge,London-NewYork1992,t.3,s.3-10.
