Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
współczesnegofolklorudobadańnadśredniowiecznympogań-
stwem.PodkoniecXIIwiekuSaksoGramatykszczegółowo
opisałpogańskąuroczystośćkultowąodbywanącoroczniepo
żniwachprzedświątyniąSwiętowitanaRugii.Wkulminacyj-
nymmomencieuroczystościprzynoszonowielkikołaczofiar-
ny,któregorozmiaryniewieleustępowaływysokościczłowieka.
Kapłanstawiałtenkołaczmiędzysobąazgromadzonymprzed
świątyniąludemipytał:nwidziciemnie?”,anatwierdzącą
odpowiedźzebranychreagowałżyczeniem:nobyściemniena
przyszłyrokniemoglizobaczyć”.Saksopostawiłkropkęnad
ni”objaśniając,żebyłotożyczenieobfitszychplonówwna-
stępnymroku.AleksanderGieysztorniezawahałsięzestawić
tegodwunastowiecznegoopisuzobyczajemcerkiewnymzare-
jestrowanymprzezdwudziestowiecznychetnografównaterenie
Bułgarii.Podczasobchodówkuczcilokalnegoświętegopop
nstawałpozastosemofiarnymokrągłychchlebówizapytywał
głośnozebranych:’widziciemnie?’,nacomuodpowiadano:
’tak,widzimycię,widzimy’.Zkoleiduchownymówił:’obyście
naprzyszłyrokniemoglimniecałkiemwidzieć’,wnadziei,że
plonbędziejeszczeobfitszy”2.
Gieysztorpodkreślałznaciskiem,żeobrzędysątropempro-
wadzącymdomitów,ponieważzakażdymobrzędemstałjakiś
mit3.Zgodnieztądyrektywąmetodologicznązestawieniedwu-
nastowiecznegotekstuźródłowegozdwudziestowiecznymopi-
semetnograficznympozwalałostwierdzićistnienienapołudnio-
wychipółnocno-zachodnichkrańcachSłowiańszczyznytego
samegomitu,coprzemawiałozateząoistnieniubóstwnaczel-
nychwspólnychcałejprzedchrześcijańskiejSłowiańszczyźnie.
Zauważmyjednak,żelogikategorozumowaniałamałatabu
ustanowioneprzezrygorystówpozytywistycznejhistorio-
grafii,dlaktórychzestawianieświadectwtakbardzoróżnią-
cychsięcharakteremitakbardzooddalonychwczasiebyło
2SaxonisGrammaticiGestaDanorum,t.1,wyd.J.Olrik,H.Raedr,
Hauniae1937,XIV
,39,s.465n.;A.Gieysztor,Mitologiał,s.127-128.
3A.Gieysztor,Mitologiał,s.26.
10
