Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opoczątkachksiążątgnieźnieńskich,wktórejlistęwiarygodnych
dlanasimionwzbogaconoinnymi,anadewszystkoprzybrano
jewpodaniawysnutezarównozrodzimych,jakobcychwątków
legendarnych.Nawiększąjeszczeskalęniżpoprzednik,rozwinął
tensposóbpostępowaniazpradziejamimistrzWincentyKadłubek
naprzełomieXIIiXIIIwieku,przedstawiającinnyniżpolań-
skikrągimioniobjaśnień,zakreślonyprzezeńwokółKrakowa.
Pamiętamy,żemitologiarzymskatakżedługoobywałasiębezsys-
tematyzacjiwierzeńobóstwach,przekazującpodstawowetreści
indoeuropejskiegozasobumitologicznegowpostacibajecznych
dziejówpolitycznychMiasta.UkrytetreścitegorodzajuuGalla
AnonimaiumistrzaWincentegoodniedawnadopierostałysię
przedmiotemusiłowańbadawczych47.Zpierwszychtegorodzaju
próbwynikałoby,żeprawdopodobniemiejscowewątkiarchaiczne
jakszatychłopskiejednegozzałożycielidynastii,jakmistrzostwo
kowalsko-złotniczeinnegonależądoogólnoeuropejskiegoskarbca
projekcjimitologicznych,zktóregoczerpanoponowniewdobie
formowaniasięswoistegoetosudynastycznegowXiXIstuleciu,
wprowadzającjeszczeinnemotywyiuzupełniającdrogąskład
świadomościzbiorowej.
Nawprowadzeniebóstwpogańskichdowiedzyodawnej
PolscezdobyłsiędopieroJanDługoszwtrzeciejćwierciXVw.,
wprehumanistycznympoczuciuistniejącejwniej,zbytjużwjego
czasachdotkliwej,luki.Postarałsięzapełnićsposobemponie-
kądkomparatystycznym,czywręczstrukturalistycznym.Podjąłsię
mianowicieprzyrównanianiektórychnazw-jegozdaniemmitolo-
gicznych-przekazanychprzezzapisykościelne,dobóstwrzym-
skich:JeszydoJowisza,ŁadydoMarsa,DzilelidoWenery,Nyji
doPlutona,DziewannydoDiany,MarzannydoCerery48.GdyŁada
iJeszawywodząsięzrefrenówpieśniludowych,aniezmitolo-
gii,toinnenazwyzawierająziarenkoprawdymitycznej,jaknato
47R.Pearson,SomeAspectsofSocialMobilityinEarlyHistoricIndo-European
Societies,JIES,1,1973,s.155-161;J.Banaszkiewicz,PodanieoPiaścieiPopielu.
Studiumporównawczenadwczesnośredniowiecznymitradycjamidynastycznymi,
Warszawa1986.
48IoannisDlugossiiAnnalesseuCronicaeinclitiRegniPoloniae,lib.I-II,
Varsoviae1964.
37