Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Założeniateoretyczno-metodologiczne
wktórejprzejawiasiężywiołczarodziejski,przeciwnynauce87.Łosiewodróżnia
mitodpoezji,którazewzględunasweoderwanieodnfaktyczności”jestjedynie
rzeczywistościąoglądanąi,coważne,niezawierawsobiencudów”
,stanowiących
istotnyelementmitu.Mitnatomiast,zdaniemrosyjskiegobadacza,ukazujeświat
zrozumiały,przesyconyemocjami,wartościami,nastrojami,uświadamiaistnienie
rzeczywistości.
Szczególniedoniosłąrolę,zwłaszczanagruncierosyjskimwlatachdwu-
dziestychitrzydziestychXXwieku,wbadaniumituodegraliautorzy,których
zainteresowaniaskupiłysięnafolklorze,postrzeganymjakoogniwopośrednie
międzymitemaliteraturą(wodróżnieniuodromantyków,którzyutożsamialimit
zfolklorem).Wrytualeimiciedostrzeżonopewnegorodzajuarchetypy,obrazy
rytualno-mitologiczne,ulegającetransformacjomwposzczególnefabułyiga-
tunki.WmonografiiPoetykafabułyigatunku(Поэтикасюжетаижанра)Olga
Freidenbergopisujetrzymetafory-jedzenia,rodzeniaiśmierci,odsłaniającich
kształtrytmiczno-słowny-iłączyjezantycznąepiką,liryką,komediąisatyrą88.
BadaniaFreidenbergwykazały,żeobrazyrytualno-mitologicznesąambi-
walentne,coumożliwiaprzenikaniepodmiotuiprzedmiotu,postawyaktywnej
ibiernej,cozkoleimożeodsłonićróżnorodneuboczne,komiczneaspektytych
obrazów.MichaiłBachtinzaliczajedonludowejkulturyśmiechu”89.Stanowisko
takiebyłozgodnezakcentowanymprzezstrukturalistówtwierdzeniem,żeten
samelementmożebyćtreściąnajednympoziomieinformą”nadrugim.Gatunki
iukładysąefektemtransformacjiinnych,metaforamiinnych.
Kompleksowazawartośćobrazówarchaicznychwyrażasię-zdaniemFreidenberg-
wformalnychodmianach,wswegorodzajunmetaforach”
,amówiącdokładniejwnpre-
metaforach”
,któresemantyczniepowtarzająsiebiewzajemnie,alestanowiąodmienne
formyobrazumitologicznego(...).Kiedymiędzytreściąiformąpowstajesprzeczność
(winonieupodabniasięnaseriodokrwi),znaczenieprzenośne,wtedyznpremetafory”
powstajeprawdziwametafora90.
87
Por.А.Лосев,Диалектикамифа,[w:]tenże,Миф.Число.Сущность,Мысль,Москва
1994,s.71-72.
88
О.Фрейденберг,Поэтикасюжетаижанра.Подготовкатекста,справочно-
научныйаппарат,Лабиринт,Москва1997.
89
Bachtinłączyłludowątwórczośćśmiechuzpierwotnymiświętamiagrarnymiikarna-
wałowątradycjąobrzędową.Dowodził,żewczasiekarnawałupowstajeutopijnaatmosfera
wolności,równości,powracatzw.złotywiek.Wkoncepcjiuczonegokarnawałowośćsprzyja
równieżhistorycznemuprzekształceniuświata.ZdaniemBachtinawłaśnietaswoistaludo-
wakulturakarnawałowajestogniwemmiędzymitologią-rytuałemaliteraturąpiękną.Por
.
M.Bachtin,TwórczośćFranciszkaRabelais’goakulturaludowaśredniowieczairenesansu,
przeł.A.iA.Goreniowie,oprac.S.Balbus,Znak,Kraków1975.
90
Cyt.za:E.Mieletinski,dz.cyt.,s.169.
