Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sóbjaknajbardziejlogiczny,tworzącnowedefinicje,nowepojęcia,aczasem
poprosturedefiniującichznaczenie.K.Ćwirynkało(2010)zauważa,że
wprzeszłościdefiniowanieiklasyfikowanieniepełnosprawnościintelektu-
alnejbyłogłównymprzedmiotemdyskusjispecjalistów,natomiastobecnie
priorytetemstajesięnazewnictwo(zastępowaniepojęć:upośledzenieumy-
słoweiniedorozwójumysłowy6terminemniepełnosprawnośćintelektual-
na).Współczesnedywagacjenadniepełnosprawnościąintelektualnąpod-
kreślająuzasadnieniewprowadzeniatejzmianynazewnictwaspowodowa-
nejstygmą,pejoratywnymwydźwiękiemterminówupośledzenieumysłowe
czyniedorozwójumysłowy,odrzucanychm.in.przezsameosobyzniepeł-
nosprawnościąiichrodziny7.Oczywiście,koncepcjizmianterminologicz-
nychtowarzyszyłyteżgłosysceptyczne,anawetprzeciwne8.Obawianosię
utratyuprawnieńprzezosobyzniepełnosprawnościąintelektualną,czyteż
swegorodzajuperturbacjipolegającychnaograniczeniudecyzyjnościważ-
nychdotądorganizacjidziałającychnarzecztejgrupyosób,auzyskaniu
6Obokpojęćnupośledzenieumysłowe”,nniedorozwójumysłowy”spotykasięteżokre-
ślenienniepełnosprawnośćumysłowa”.Naniefortunnośćtegosformułowaniazwróciłuwagę
A.Krause(2009).Skoro,jakwyjaśnia,umysłwspołecznymodbiorzejestwyznacznikiem
podmiotowościiautonomiiczłowieka,jegojestestwa,zaśintelekttoraczejnwąskaspecjal-
nośćpoprawnościmyślenia,jestnierównorozproszonyzarównowgrupieniepełnospraw-
nych,jakiosóbpełnosprawnych”(Krause2009,s.68),tonietrudnozgodzićsięzautorem,iż
nupośledzonyumysł”bardziejnaznacza.Zaburzonyumysłwyzwalapoczuciezagrożenia,
niepewności.Cowięcej,stosowanieterminunniepełnosprawnośćumysłowa”wzmacnia
zjawiskoutożsamianiajejzchorobąpsychicznąwspołecznymodbiorze(Krause2009,s.68).
7Inneuzasadnienietendencjidozastępowaniaterminunupośledzenieumysłowe”poję-
ciemnniepełnosprawnośćintelektualna”prezentujeJ.Kirenko(2006,s.52),tłumacząc:
nChodzitutajbardziejokwestięsemantycznąniżmerytoryczną.Nazewnictwotobowiem
«powraca»raczejdokorzenidiagnozowaniaupośledzeniaumysłowego,gdykoncentrowano
sięwyłącznienadysfunkcjachintelektualnych”.Amożejednak,jakpiszeA.Krause(2009,
s.69):nDekonstrukcjategopojęcia[upośledzenieumysłowe-A.M.]będziezatemnietylko
kosmetycznymzabiegiemsemantycznejpoprawności,aleikrokiemkunormalnościwspo-
łecznympostrzeganiuosóbzniepełnosprawnościąintelektualną”.
8Argumentyprzeciwnezastępowaniupojęcianupośledzenieumysłowe”terminem
nniepełnosprawnośćintelektualna”wyrażałchociażbyJ.Pańczyk(2006),którypodkreślał
m.in.,iżpojęcienniepełnosprawnośćintelektualna”niemaosadzeniawpolskimprawie.
OdniósłsięnietylkodoówczesnychrozporządzeńMinistraEdukacjiNarodowej,aletakżedo
aktówprawnychMinistraPracyiPolitykiSpołecznej.Napodstawiezapisówwrozporządze-
niuzdnia1lutego2002rokuwsprawiekryteriówocenyniepełnosprawnościuosóbdo16.
rokużyciaPańczykkonstatował:nstatusosobyniepełnosprawnejprzedukończeniem
16.rokużycia-namocydecyzjiorzecznikaZakładuUbezpieczeńSpołecznych-mogąuzy-
skaćwyłącznieosobyupośledzoneumysłowowstopniuumiarkowanym,znacznymigłębo-
kim.Oznaczato,żemówienieoosobachupośledzonychumysłowowstopniulekkimjako
osobachniepełnosprawnychniejestuprawnione”(Pańczyk2006,s.68).
23
