Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naródjakowytwórhistorycznyokreślanyjestwujęciudefinicjigenetycz-
nychnastępująco:
NaródFrancuski-pisząnaprzykładGermaineiClaudeWillard-jesttowspólnotaludzi
ukonstytuowanawtokurozwojuhistorycznego.Francuzinietworząodrębnejrasy:Cel-
towie,Rzymianie,Germanie,międzyinnymi,przybywaliimieszalisięnanaszejziemi.
Różneelementy,którecechująnaród,tkwiągłębokokorzeniamiwprzeszłości.Tworzyły
sięoneiutrwalałystopniowo(Willard1955:9-10,za:Wiatr1973:191).
Przykłademdefinicjistrukturalnej,wskazującejnarolęcechmaterialnych
wkonstytuowaniusięnarodu,możebyćdefinicjanaroduzamieszczonawWeb-
ster’sNewWordDictionaryoftheAmericanLanguage(1960:977):
[...]trwała,historycznieukształtowanawspólnotaludzimającawspólneterytoria,życie
ekonomiczne,odrębnąkulturęijęzyk(za:Wiatr1973:191).
Kolejnadefinicjastrukturalnaukazujenaródjakojednostkępolityczną:
Naród-mówiRomanDmowski-jestwytworemżyciapaństwowego.Wszystkieistnieją-
cenarodymająswojewłasnepaństwaalbojekiedyśmiałyibezpaństważadennaródnie
powstał.Faktistnieniapaństwadajepoczątekideipaństwowej,którajestjednoznaczna
zideąnarodową...Naródjestniezbędnątreściąmoralnąpaństwa,państwozaśjestnie-
zbędnąformąpolitycznąnarodu.Naródmożeutracićpaństwoinieprzestajebyćnaro-
dem,jeżeliniezerwałnicimoralnegozwiązkuztradycjąpaństwową,jeżeliniezatracił
ideinarodowo-państwowej,azniązarównoświadomego,jaknieświadomegodążeniado
odzyskaniapolityczniesamoistnegobytu(Dmowski1907:242-251).
Naróddefiniowanywkategoriachzjawiskakulturalnegojestnastępnąkate-
goriąmieszczącąsięwramachdefinicjistrukturalnych:
Naródtozjawiskozesferykultury.Wszczególnościtosprawaprzejściaodkulturytradycji
ustnejdokulturypiśmiennictwaiksiążki...Podstawowąwartościąkulturynarodowejjest
honor-wartośćjednocześnienarodowaiosobista.Naródtoswoistyzwiązekludziho-
noru.Honornaroduihonorjednostkiludzkiej.Początkowopojęciehonoruodnosiłosię
tylkodoszlachtyiwtymokresiemożnabyłomówićconajwyżejonarodzieszlacheckim.
Naródwnowoczesnymrozumieniurodzisię,gdyhonorprzestajebyćsprawądobrego,
szlacheckiegopochodzeniajednostki,gdyposiadaniehonoru,godnościosobistejstajesię
udziałemwszystkichdawnychstanówniższych...Doistotynarodujakotworuspołeczno-
-kulturowegonależyto,żejegowięźwewnętrznawynikazewspólnegosystemuwartości
uznawanegoprzezjednostkidobrowolniejakoistotyautonomiczne,tj.wyposażonewho-
nor,godnośćosobistą.Takrozumianyindywidualizm,indywidualizmdemokratycznyna-
leżydonaczelnychwartościkulturynarodowej.Należyondoistotynaroduwjegofazie
współczesnejjakowspólnotyspołeczno-kulturowejotwartej(Chałasiński1966:40-41).
Ostatniąkategoriązgrupydefinicjistrukturalnychsądefinicjetraktujące
wspólnąświadomość,względniepoczuciewspólnotyjakogłównyczynnikna-
rodotwórczy.
Wszystkiepróbyujęciaistotynarodusprowadzająsiędoskonstatowaniafaktuuświado-
mionej,psychicznej,względnietakżekulturalnejwspólnotydanejgrupyludzkiej(Górka
1937:99).
14
