Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Definicje,wyznacznikioraztypologiagrupmniejszościowych
Odmiennośćprzyjmowanychperspektywbadawczychwywarławpływnailość
izróżnicowanietworzonychdefinicjimniejszości,któremożnauporządkować
wyodrębniającichtrzygłównerodzaje(Paleczny1994:125):
1)nominalnedefinicjeilościowe,
2)definicjenormatywne,
3)definicjesocjologiczne.
Ad1.KrzysztofKwaśniewskiokreślatenrodzajdefinicjijakonajprostsze
ujęciedefinicyjnemniejszości,zgodniezktórymjednakategoriaspołeczna,po-
siadającaokreślonecechydemograficznelubspołeczno-politycznejestmniej-
szapodwzględemswejliczebnościodinnejkategorii,odktórejjestodróżniana
(Kwaśniewski1992:9-16;Paleczny1994:126).Przytoczędwaprzykładytakich
definicji14:mniejszośćtonokreśleniegrupyliczebniesłabszejwporównaniudo
większości”(LexikonzurSociologie1975:445,cyt.za:Kwaśniewski1992:11),
oraznmniejszośćliczebnatogrupa,którastanowimniejniżpołowęjakiejświęk-
szejzbiorowości”(Schaefer1983:217,cyt.za:ibidem).
Ad2.Definicjenormatywnekładąnacisknaobywatelskiiprawnystatus
opisywanejgrupyijakotakiesąstosowanewnaukachprawnychipolitycznych.
Takkonstruowanedefinicjesłużąinstytucjommiędzynarodowymorazrządom
państw,dążącymdozapewnieniawłaściwejochronytychzbiorowości(Paleczny
1994:126).Wichdefiniensieopróczopisukryteriówilościowychijakościowych
(odnoszącychsięnajczęściejdorasy,narodowości,używanegojęzykaczywyzna-
wanejreligii)spotykasięrównieżopisdysproporcjimającychsweźródłownie-
równymdostępiedobogactw,władzylubprestiżu(ibidem).Dotegorodzajude-
finicjizaliczyćmożnaitę:nMniejszośćetniczna,religijnalubjęzykowajestgrupą
mniejsząliczebnieodpozostałejczęściludnościpaństwa,wktórymzamieszkuje.
Charakteryzujesięcechamikulturowymi,fizycznymilubhistorycznymi,religią
lubjęzykiem,innymiodpozostałejczęściludności”(Kwaśniewski1992:45).
Ad3.Definicjesocjologicznekonstruowanesąnapodstawiełącznychkry-
teriówcharakteryzującychmniejszości,pozwalającychnauporządkowaniezło-
żonościtejmateriioraznaokreślenie,którymzgrupspołecznychprzysługuje
statusmniejszości.Definicjetewłączajądodefiniensuczynnikizarównoobiek-
tywne,jakistrukturalne,zawężającpojęciemniejszościdotychgrup,którestają
sięprzedmiotemdyskryminacji(Paleczny1994:126).Jednymzprzykładówde-
finicjisocjologicznychjestdefinicjaRichardaA.Schermerhorna(1949:5),który
uważa,że:nmniejszościsąpodgrupamiwobrębiedanejkultury,któreodróżniają
sięodgrupydominującejzpowoduróżnicwfizjonomii,języku,zwyczajachlub
wzorachkulturowych(włączająckombinacjętychelementów).Takiepodgrupy
14KrzysztofKwaśniewskizauważa,żewielezdefinicjiocharakterzeilościowymniejest
wolnychodbłędutautologii.Ponadtoutrzymujeon,żeowieleistotniejszymelementemod
kryteriumilościowegojestzawarciewdefinicjimniejszościkryterium,napodstawiektórego
danaspołecznośćuzyskałastatusmniejszości(Kwaśniewski1992:9,1976:97).
30
