Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WodniesieniudoistniejącychrodzajówmniejszościKrzysztofKwaśniew-
skistworzyłtypologięgrupspołecznychopartąnakryteriumdobrowolności
przynależeniadonich.Typologiętęoparłnakontinuumodnajwiększegodo
najmniejszegostopniadobrowolnościwnależeniudogrupymniejszościowej
(Kwaśniewski1992:16-18):
1.nMniejszościzewzględunapoglądywzwiązkuzrozumieniemcelówdą-
żeńdanejcałościspołecznej,zwłaszczawdziedziniepolitycznejlubgo-
spodarczej.Przynależnośćdotakiejmniejszościjestcałkowiciedobrowol-
na,zależnaodswobodnejdecyzjikażdegozczłonkówdanejgrupylub
społeczeństwa[...].
2.Mniejszośćzewzględunacałeideologieodziedziczonepoprzodkach,ale
wymagającezaakceptowaniatakżeprzezsamychczłonkówmniejszości.
Należątuzwłaszczamniejszościreligijne[...].
3.Mniejszościwyróżniającesięodrębnąodwiększościkulturą,azwłaszcza
językiemimająceugruntowanąświadomośćtejodrębności(mniejszości
językowe,etniczne,narodowe)[...].
4.Mniejszości,którychkryteriumwyróżnieniastanowiątecechyfizyczne
ichczłonków,którezostałyspołecznieuznanezaważneiróżnicujące.Są
tomniejszościrasowe[...].Przynależnośćdonichjestnajbardziejtrwała
izupełnieniedobrowolna[...]”
.
2.2.Definicjemniejszościnarodowych
Niecoszerzejchciałabymwtymmiejscuomówićsocjologiczneujmowanie
mniejszości,wtymmniejszościnarodowych.Genezasocjologicznychrozważań
natematmniejszościwiążesięzpracamiGeorgaSimmla(1922),wktórychana-
lizowałonrodzajerelacjiorazsposobywyodrębnianiasięmniejszościwstosun-
kachspołecznych.Jegoistotnymwkłademdoosiągnięćsocjologiimniejszości
jestaktualnedodziśtwierdzenie,żenmniejszośćistniejedopóty,dopókimieści
sięwpewnejstrukturze,wktórejzachowujeswojecechydystynktywne.Koniecz-
najestzatemwolaizgodanazajmowaniemiejscawowejstrukturze,gdyżjej
opuszczenie-czydobrowolne,czyprzymusowe-znosistatusgrupyjakomniej-
szości”(cyt.za:Paleczny1994:127).Wnosionoopróczwyodrębnieniamniej-
szościprzezwiększośćtakżeistotnyelement-akceptacjiprzezgrupęspołeczną
swegostatusumniejszości(ibidem).RobertE.Park(1921)skonstruowałnato-
miastpierwszyteoretycznymodelrelacjiwiększość-mniejszość,wyodrębniając
wnimfazyprocesuprzystosowania,odrywalizacjiikonfliktu,przezakomoda-
cję,amalgamacjęażdoasymilacji(za:Paleczny1994:127).
PierwsząpełnądefinicjęsocjologicznąmniejszościstworzyłLouisWirth
(1945),wktórejorzeka,żenmniejszośćmożnazdefiniowaćjakogrupęludzi,
którzyzpowoduswychcechfizycznychlubkulturowychwyróżnienisątrak-
towaniemiktórzydlategouważająsięzaprzedmiotzbiorowejdyskryminacji.
[...]Statusmniejszościwiążesięzwyłączeniemodpełnegouczestnictwawżyciu
32
