Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
niczonedogrupyosóbnastoletnichzprzedziałuwiekowego13–18lat.Jednakżewy-
bórnastolatkówjakopopulacji,doktórejkierowanopytaniaopoglądynatematza-
chowańseksualnych,podyktowanybyłgłówniekoniecznościąszukaniatejgrupywie-
kowej,zktórejrekrutująsięodbiorcywybranejdobadańprasymłodzieżowej.
Zajmującsięmłodzieżą,niesposóbzapomnieć,żeodpołowyXIXwiekunastępuje
przyśpieszenierozwojubiologicznegodorastających14.Wynikatozezdobyczymedy-
cyny:dostępnościijakościopiekilekarskiej,zmianywarunkówhigienicznych,obo-
wiązkowychszczepieńorazpoprawywarunkówbytowych.Wciągutegoczasuwiek
dojrzewaniauległprzyśpieszeniuookoło4–6lat.Wśróddzieciimłodzieżyodnoto-
wujesiępodwyższeniewysokościciała,związanezprocesemwysokoroślenia.To
przyśpieszenierozwojufizycznegowystępujezpokolenianapokolenie,stądokreślane
jestjakotrendsekularny,którygłówniedotyczywymiarówdługościowychciałaitypu
budowy15.Analogicznyproceszwiązanyzakceleracjąobserwujesięwdziedzinie
dojrzewaniapłciowego.Wrezultacierozwójciałaznaczniewyprzedzarozwójumysłu
ipowstajenapięciewyrażaneantynomią–dorosłeciałoversusniedorosłyumysł.
Osiągnięciadojrzałościpsychicznejniesposóbarbitralnieustalić.Umownagranica
wiekuprzyjmowanaprzezprawodawstwoto18lat.Dojrzałośćdopełnieniarólspo-
łecznych,założeniarodziny–ujmowanajakodojrzałośćspołeczna–osiąganajest
przeciętnieokoło24.–25.rokużycia.Jednakżeusamodzielnieniesięjestdługotrwałym
procesem.Przedłużasięokresniesamodzielnościekonomicznejmłodychludzi,asamo
założenieprzeznichrodzinyczęstoniewiążesięzosiągnięciemniezależnościmate-
rialnejodrodziców.Wobecnejsytuacjispołeczno-ekonomicznejkrajunawetdługolet-
niekontynuowanienaukiniejestjużswegorodzaju„przedłużeniemmłodości”,ale
wiążesięzprzyznawaniemwysokiejrangiwykształceniu,którepomagawznalezie-
niu,jeślinieadekwatnejdooczekiwańjednostki,towogólejakiejkolwiekpracy.
Zakceleracjąrozwojuwiążesięwięcrozszczepienieprocesudojrzewaniamłodzieży,
któreniejestprzejściowe,amatendencjędopogłębianiasię.Owadysharmoniaroz-
wojudotyczy10latżycia.JakpiszeAndrzejJaczewski:
„Kolejnośćosiąganiaróżnychkomponentówdojrzałościjestprzytymfatalna:najpierwdoj-
rzałośćbiologicznaiseksualna,potempsychiczna,nakoniecsocjalna”16.
Wrezultaciemamydoczynienia„nitozdzieckiem,nizdorosłym”.Jużprzeszło
dwadzieścialattemuMariaŻebrowskazwracałauwagę,żewzwiązkuzprzejawianiem
sięakceleracjitakżewsferzepsychicznej,należyliczyćsięzwpływemwcześniejszego
dojrzewanianazainteresowaniaseksualnemłodzieży,ujawnianiesiępotrzebyseksual-
nejinowychdążeńorazbudzeniesięuczućerotycznych.JakpiszeŻebrowska:
„Tezkoleimogąwywoływaćdodatkowetrudnościwychowawcze.Zestronyrodzicówiwy-
chowawcówfaktytewymagajązrozumienia,nowegopodejściadotychzagadnieńorazmodyfi-
kacjimetodwychowawczych”17.
14Zob.A.Jaczewski,Erotyzmdzieciimłodzieży,Warszawa1970,s.56–59.
15E.Łuczak,BiologicznyobrazmłodychPolaków[w:]B.Fatyga,A.Tyszkiewicz(red.),Dzisiejsza…,
s.48–49.
16A.Jaczewski,Reformaoświatyczysystemuedukacji?[w:]A.Jopkiewicz(red.),Edukacjairozwój:
jakaszkoła?jakinauczyciel?jakiewychowanie?,Kielce1995,s.34.Zob.także:A.Jaczewski,B.Woyna-
rowska(red.),Dojrzewanie,s.6–7.
17M.Żebrowska(red.),Psychologiarozwojowadzieciimłodzieży,Warszawa1980,s.698.
