Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Cząsteczkiprzenosząceinformacjębiologicznąmiędzy
komórkamiorganizmówwielokomórkowych
Wroku1902ErnestH.StarlingiWilliamM.Bayliss(LondonUniversityCollege)
postawilihipotezęprzenoszeniainformacjimiędzynarządamipoprzezcząsteczki
chemiczne.Udowodniliprzekazsygnałunadrodzepozanerwowejmiędzyjelitem
czczymatrzustkąpsa.Starlinguznał,żesygnałtenjestprzekazywanyprzezkrew,
copotwierdził,wstrzykującfiltratekstraktujelitadożyłyszyjnej,nacotrzustka
odpowiedziaławzmożonąsekrecjąsokutrzustkowego.WtymsamymrokuBayliss
iStarlingnazwalibadanyczynnikjelitowy„sekretyną”,poprawniewnioskując,że
czynniktenwystępujeijestprzechowywanywbłonieśluzowejjelitajakonieaktywna
prosekretyna.Starlingwprowadziłnazwęhormon(grec.ορµαω−poruszam,pobu-
dzam)wceluopisaniasubstancjiprzenoszonychprzezkrew(chemicznyposłaniec),
któreinicjująokreślonąodpowiedźorganizmu.Ustalenie,żenerwowaihormonalna
kontrolasekrecjiwprzewodziepokarmowymsąukładamikomplementarnymi,dało
począteknowejdyscyplinienauki–endokrynologii.
NazwatazaproponowanazostałaprzezE.H.StarlinganaZjeździeStowarzysze-
niaNiemieckichPrzyrodnikówiLekarzywStuttgarciew1905rokuiniestraciłanic
zeswojejprecyzji,mimożepoznanododziśsetkizwiązkówoaktywnościhormo-
nalnej.Przyjętapowszechniedefinicjahormonówjakozwiązkówsyntetyzowanych
przezwyspecjalizowanekomórkiwydzielaniawewnętrznego,przenoszonychprzez
krewdotkanekdocelowych,madzisiajznaczeniehistoryczneiodnosisięgłównie
dohormonówdokrewnych.Obecniewiadomo,żewiększośćsubstancjioaktywności
hormonalnejmożebyćsyntetyzowanaprzezwieleróżnychkomórek,aisposóbich
przenoszeniaodkomóreksyntetyzującychhormonydokomórekdocelowychmoże
byćróżny.Dlatego,bezwzględunaróżnicewstrukturze,aktywnościinazewnictwie
(hormony,neurotransmitery,czynnikiwzrostoweczycytokiny),wszystkiecząstecz-
kiprzenosząceinformacjębiologicznąmiędzykomórkamitegosamegoorganizmu
zaliczanesądotzw.cząsteczeksygnałowych.
Chociażsekretynajestnadaluważanazapierwszyodkrytyhormon,tonapraw-
dępierwszabyłaadrenalina,odkrytaw1901rokujakohormongruczołu„supra-
nerkowego”,znanegoobecniejakonadnercze.Wnastępnychlatachopisanowiele
związkówoaktywnościhormonalnej,chociażwiększośćhormonówpeptydowych
niebyłaznanadolat50.,abudowęreceptorówhormonówpeptydowychpoznano
dopierowlatach70.Pierwszymhormonempeptydowym,któregosekwencjęokreślił
wroku1951FredSanger,byłainsulina,odkrytaprzezFrederickaGrantaBantinga
iCharlesaBestazlaboratoriumUniwersytetuwTorontowroku1921.
Procesyzwiązanezprawidłowymfunkcjonowaniemorganizmówwielokomór-
kowychregulowanesązapośrednictwemcząsteczeksygnałowych,przenoszą-
cychinformacjęmiędzykomórkamiorganizmówwielokomórkowych.Zwierzęce
