Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚWIATILUDZKIPODMIOTWNIM
jużzpoznawczegodystansu-nabieradlanaspojęciowejokreśloności.
Wrazztymprocesemnastępujeprzejścieodwymiaruegzystencjalnego
doświadczeniaświatadoperspektywyesencjalnej,wktórejszerokopojęta
określoność-coś,anie:istnienie,stanowiprzedmiotopisuibazowąstruk-
turęwyjaśniania.Ujęcieświataodtądzostajeoderwaneodjegowymiaru
egzystencjalnegoibędzierealizowanewramachtego,cowliteraturze
przedmiotunazywanejestnesencjalizmem”lubnlogikąokreśloności”19.
2.Deiktycznośćiindywidualizacja:„tooto”
Wprzytoczonymwyżejokreśleniuświatanależyzwrócićuwagęnazaimek
wskazującyntooto”
.Jestonjakwskazaniepalcemprzezkogośnacoś.Ten
momentwskazywaniaoddajegreckiczasownikdeiknymi:pokazać,pozwolić
zobaczyć,ukazać.Ukierunkowujeon-zjawiskointencjonalnościjęzyka20-
naszepoznanienaokreślonyobiekt,którymjestwtymprzypadkuświat.
Ponieważtenświatpojętyjestjakocałośćtego,cojest,tojestonzarazemje-
dynymświatem.Znajdujetowyrazwpostacizaimkaokreślonegontenoto”
,
odpowiednikałacińskiegonhic”orazgreckiegontode”
.Tosprawia,żekiedy
mówimylubpiszemynświat”
,zwyklemamynauwadzecośokreślonegoije-
dynego,cowyrażasięwinnychjęzykachużyciemrodzajnikówokreślonych
ndie”
,nle”lubprzyprzedimkanthe”
,poprzedzającychsłowonświat”21.
Deiktycznywymiarzaimkaokreślonego,opróczwskazywanianacoś,
obejmujejednocześniemomentukazywaniaistotytegoczegoś.Takjest
iwprzypadkuprzytoczonegookreśleniaświata-pozaimkuwskazującym
19Zob.W
.Chudy,Rozwójfilozofowaniaanpułapkarefleksji”.Filozofiarefleksjiipróbyjej
przezwyciężania,Lublin19952.
20Wfilozofiirealistycznej,naktórejzałożeniachsięopieramwprzeprowadzanejanalizie
świata,przyjmujesię,żeintencjonalnośćjęzykajestgenetycznieipoznawczowtórna
względemintencjonalnościnaszegopoznania(umysłu).
21Kwestierelacjipomiędzyjęzykiem,myśleniemarzeczywistościąbyływpóźnymśrednio-
wieczuprzedmiotemlicznychtraktatówscholastycznychskoncentrowanychnakwestii
tzw.gramatykispekulatywnej.Zob.TomaszzErfurtu,Osposobachoznaczania,czyligra-
matykaspekulatywna,przeł.K.Krauze-Błachowicz,w:Wszystkozezdziwienia.Antologia
tekstówfilozoficznychzXIVwieku,wybór,opracowanieiwstępE.Jung-Palczewska,
Warszawa2000,s.9-26.Pełnytekstoryginału:Demodissignificandi,siueGrammatica
speculatiua,w:JohannesDunsScotus,Operaomnia,Hildesheim1968,s.42-76.K.Krauze-
-Błachowicz,JanzGłogowaitradycjagramatykispekulatywnej,Warszawa2008.
28