Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42/RozdziałII
Niezwykłeprzedmiotyiniezwykłośćświata
Istniałpewienobszar,wktórymcałaowawiedzaoniezwykłościach
zyskiwałakonkretność,wprowadzanawkrągprzedmiotówmaterialnych.
Toonapozwalałaprzypuszczać,żekościanyodłamjestrogiemjedno-
rożcaczypazuremgryfa.Kunsztownieozdobiony,oprawionywsrebro,
trafiałdoskarbcapanującegorodulubdokościoła,umieszczanywe-
spółzinnymirzeczamiuznanymizacenne,niezwykłe,cudowne.Owe
kolekcjetomiejsceprzecinaniasiętradycjitekstualnejzpraktykami
kulturowymi,znaczniepozaniewykraczającymi.zawierałynaprzykład
relikwiewprzebogatychrelikwiarzach,elementyuzbrojenia,portrety.
Samewsobietworzyłyprzekazoszczególnejsilewyrazu.Dziękiniemu
możnabyłopotempowiedzieć:widziałemnawłasneoczy,miałemto
wrękach,odczułemdziałanie.Rzeczyuczestniczyływtworzeniuiwy-
rażaniuzłożonychsensówiodzwierciedlaływartości.Jednocześnie
współkonstytuowałynasyconąznaczeniamiprzestrzeńżycia,wpisując
sięwróżnesferyludzkichpoczynań.Dlategomogąnamwielepowie-
dziećotym,jakpostępowanozcudownością,niezwykłością,monstru-
alnościąwsensiepraktycznymisymbolicznym.
WŚredniowieczukolekcjacennychprzedmiotów,gromadzonawsie-
dzibieprywatnejlubkościele,toraczejthesaurusniżmusaeum.Jako
repozytoriumbogactwa,mocysymbolicznejimagicznejwskazywałateż
nakontrolowaniepewnychsferrzeczywistości(Pomian1996a;Daston,
Park2001:74).Wowymczasiezbiorykościelneiksiążęcenieodbiegały
jeszczeodsiebiepodwzględemcharakterueksponatów
8
.Wyjątkowość
okazówzjednejstronyokreślaławłaścicieliowychskarbów,zdrugiej
zaśmówiłaoświecie,ojegoprzestrzeni–niejednorodnej,chociażurzą-
dzonejzgodniezpewnymplanem.Bógprzemawiałdoludzinietylko
słowamiPismaŚwiętego,aleipoprzezksięgęnatury.
Oczywiścienajcenniejszebyłyrelikwie;alesensmoralnyireligijny
mógłsięzawieraćtakżewokazachprzyrody,wrzadkich,egzotycznych
kamieniach,roślinach,substancjachpochodzeniazwierzęcego.Nie-
rzadkocudownośćprzechodziławmagiczność.Wiadomobyłonaprzy-
kład,żerógjednorożcaneutralizujedziałanietrucizny;czasemwy-
starczyłonapićsięzniegowody,niekiedytrzebabyłoposłużyćsię
