Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
POSTAWABADAWCZA
Celemtegorozdziałujestsformułowanieautonomicznejkoncepcjipostawybadaw-
czej,którawniniejszejksiążcebędziestanowićkażdorazowopunktwyjściadla
rozważańzawartychwposzczególnychrozdziałach.Uzasadnieniemosiągnięcia
tegocelujestuzyskanieczterechcechdyskursu.Popierwsze,precyzji-manifestu-
jącejsięwmożliwiejasnymwyrażeniugranic,wramachktórychprowadzonyjest
dyskurs.Podrugie,elastyczności-polegającejnazmianachpostawybadawczej
wtokudyskursu.Potrzecie,porządku-ujawniającegosięwjednoznacznymzde-
finiowaniukonkretnejpostawybadawczejnakolejnychetapachdyskursu.Poczwar-
tezaś-kompleksowości,którejwyrazemjestmożliwiepełenoglądbadanegozja-
wiska.
Ponadto,
niezależnie
odproblemu
badawczego
nieautoryzowanego
kopiowania,sensemtegorozdziałujestukazanieproblematykirelatywizmuiracjo-
nalizmuwnaucejakotakiej.Wymagategoumocowaniepłynnościprzechodzenia
międzypostawamibadawczymi,coma,zjednejstrony,wzmocnićmożliwościeks-
ploatacyjne,azdrugiej,uchronićprzedpopadnięciemwpułapkęimperializmuin-
telektualnego.
Postawabadawczajest-najogólniej-wypadkowąprzekonań,wartości,zwy-
czajówbadawczych,metodbadawczych,mechanikiprocesówmyślowychorazsa-
moświadomościcodojejprzyjmowania.Istotąkoncepcjipostawybadawczejjest
właśniesamoświadomość,niezależnieoddalszych„szczegółów”związanychzper-
spektywąontologiczną,metodologiczną,metodycznąipragmatyczną.Samoświa-
domośćjestczynnikiemprzełamującymmatniębezrefleksyjnegoistnieniawpew-
nymukładzie.Abysformułowaćkoncepcjępostawybadawczej,należyzapoznaćsię
zosiągnięciamizzakresufilozofiinaukichociażwwąskimzakresie.Świadomość
funkcjonowaniawgrupachspołecznych,któremająprzemożnywpływnaczyn-
nościpodejmowaneprzeznaukowców,należywyprowadzićzparadygmatycznego
modelunauki,któregotwórcąigłównympropagatorembyłThomasS.Kuhn[2009].
MożnategodokonaćrównieżprzezprzywołanieteoriiLudwikaFlecka[1986],lecz
ta,kładącnacisknastylemyślowe,lepiejwyjaśniamechanikęmyślenia,ustępu-
jącjednakgłębszymrozważaniomnadparadygmatycznąnaturąnauki.Zkoleifor-
malnymipraktycznymwyrazempostawbadawczychjestkoncepcjanaukowych
programówbadawczychImre’aLakatosa[1978,s.47-48],stanowiącadoskonałe