Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rodziców,ajegoosobowośćjestproduktemwieluróżnychzwiązkówrodzinnych
ikulturowych.Nieistniejepojedyncza,linearnaprzyczynazdarzeńzachodzących
międzyludźmi.
Czytooznacza,żezaproblemy,,niktniejestodpowiedzialny?’’Czy
negujemypojęcieodpowiedzialnościjednostki?Absolutnienie.Wyboryjedno-
stkoweróżniąsięznaczniemiędzysobąiniektóreznichsąlepszeodinnych
–bardziejskuteczne,etyczne,stosowne,wydajnelubludzkie.Transakcyjny
irelacyjnypunktwidzeniazastępujeuproszczoneizniekształconepojęciabłędu
iwinybardziejzłożonymitrafnymskoncentrowaniemnaobulubwszystkich
,,stronach’’procesukomunikacji.Nieproponuję,abyzastąpićsąd,,tojejwina’’
czy,,tojegowina’’stwierdzeniem,,towinaichobojga’’czy,,toniczyjawina’’.
Proponujęnatomiastrezygnacjęzpojęciawiny,przynajmniejwodniesieniudo
ludzkiejkomunikacji.Pytaćowinętojakbypytać:,,Jakwysokajestgrawbase-
ball?’’Pojęciewysokościniemożebyćsensowniestosowanedotejgry.Podobnie
pojęcieprzyczynowościliniowejijegopochodnewpostaci,,błędu’’i,,winy’’nie
mogąbyćstosowanedoprzypadkówludzkiejkomunikacji.
Inaczejmożnapowiedzieć,żeperspektywatransakcyjnaczyrelacyjnawymaga
redefinicjiznaczeniaokreślenia,,odpowiedzialność’’.Zakcyjnegolubinterakcyjnego
punktuwidzeniabycieodpowiedzialnymoznaczaspowodowanietego,żecośsię
zdarzyło.Towłaśnieludziemająnamyśli,kiedymówią,żenieudolnydyrektorjest
odpowiedzialnyzaobniżkępłacczyżerodzicesąodpowiedzialnizasamoocenę
dziecka.Ztransakcyjnegoczyrelacyjnegopunktuwidzeniaodpowiedzialnośćozna-
czadosłowniezdolnośćdoodpowiedzi(responsability–abilitytorespond),anie
winę,błądczyzasługę.Jesteśzdolnydoodpowiedzi,jeślimaszchęćimożliwość
,,zrobienianastępnegokroku’’,chceszimożeszprzyczynićsięwpotencjalnie
pozytywnysposóbdotego,jakpotocząsięsprawy.Być,,nieodpowiedzialnym’’to
znaczyniereagować–ignorowaćto,cosiędzieje,lubrezygnować.Ludzie,,nie-
odpowiedzialni’’działająniebiorącpoduwagęinnychwydarzeń,anitegojakich
działaniawpływająnainnych.Ludzieodpowiedzialnimogąniezawszerobićto,
czegochcąodnichinni,alesąświadomi,żeichwyborysączęściąwiększejcałości:
(a)zdająsobiesprawę,żeuczestnicząwszerszymprocesie,naktóryichdziałania
mająistotnywpływ;(b)sąwrażliwinato,wjakisposóbtenwpływsiędokonuje.
Taredefinicjaodpowiedzialnościjestjednązistotnychkonsekwencjiprzyję-
ciatransakcyjnego,relacyjnegospojrzenianakomunikację.Wartootympamiętać
podczasdalszejlekturytejksiążki–fragmentów,którychautorzymówiąokomu-
nikacjijako,,synergii’’(wtymrozdziale),transakcyjnejnaturzepercepcjiosób
(rozdział6),słuchaniudialogicznym(rozdział7),negocjowaniuJa(rozdział10),
przyjaźni(rozdział11),komunikacjiwrodzinie(rozdział12),komunikacjizblis-
kimipartnerami(rozdział13)orazkonflikcie(rozdział14).
Ostatniąważnąkonsekwencjąodrzuceniapojęciawinyjestuznaniefaktu,że
niemożeszsamzsiebiekontrolowaćidecydowaćojakościdoświadczanejprzez
ciebiekomunikacji.Innymisłowy,samniejesteśwstanieuczynićkomunikacji
prawdziwieinterpersonalną.Ponieważkomunikacjazachodzipomiędzyosobami,
jesteśwstaniekontrolowaćtylkowłasnączęśćprocesu.
54
