Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Celiprzedmiotbadań1
Wniniejszejpracy,najogólniejmówiąc,prezentowanewynikibadańzwiązanych
zproblematykąuwarunkowańjakościzeznańświadkównaocznych,adokładniej
mówiąc,zefektemdezinformacji.Termintenoznaczazniekształceniazeznańspo-
wodowanetym,żepomiędzyoglądaniemprzezświadkapewnegozdarzeniaizezna-
waniemnajegotematdocierałydoniegobłędneinformacjenatemattegozdarzenia
(dokładniejsządefinicjęprzedstawionowrozdziale1).
Przeprowadzonolicznebadaniadotyczącetegoefektu,jegomechanizmówiuwa-
runkowań(por.Polczyk,2007;WrightiLoftus,1998),lukęjednakstanowiąanali-
zyzwiązkupodatnościnadezinformacjęzestrukturąJa.Tymczasemzagadnienie
tomożebyćważne,ponieważdokładnośćzeznańświadkazpewnościąniezależy
wyłącznieodjakościjegopamięci.Zachowaniewsytuacjizeznawaniajestwypad-
kowądziałania(wtyminterakcji)czynnikówzarównoocharakterzepoznawczym
(np.przetwarzanieinformacji,odpamiętywanie),społecznym(np.interakcjazprze-
słuchującym,autoprezentacjaświadka),jakimotywacyjnym(np.dążeniedoskłada-
niazeznańwokreślonysposób,chęćwspółpracyzorganemprawnym).
Wszczególnościnajakośćzeznańiuleganiedezinformacjiwpływmożemieć
dążeniedoochronyJa.Napodstawiewielubadańianalizwiadomojest,żeJaod-
grywaistotnąrolęwprocesachpamięciowych(Bartlett,1932/1995;Kihlstrom,Beer
iKlein,2003;Rogers,KuiperiKirker,1977;Schulman,1974;Styśko,2005).Udo-
wodniononp.(Markus,1977),żeosobisteznaczenienadawaneprzezpodmiotodbie-
ranyminformacjomwpływanasposóbichprzetwarzaniaizapamiętywania.Daniel
L.Schacter(2001/2003)zkoleimówionegocentrycznych”zniekształceniachproce-
sówpamięciowych,czylitychuwarunkowanychstrukturąidynamikąJajednostki.
Zniekształceniazeznańświadkówmogązatemwynikaćwdużymstopniuzod-
noszeniaodebranychizakodowanychwtrakciezdarzeniainformacjidowłasnego
Ja.Osobyzeznająceczęstowystawionenaodbiórinformacjizagrażającychich
samoocenie.Możetonastąpićwmomenciesamegozdarzenia,którebędzieprzed-
miotemzeznań,wzwiązkuzczymjużnaetapiekodowaniainformacjimożedojść
dozniekształceńsłużącychutrzymaniustabilnegoobrazuwłasnejosoby.Podobne
zjawiskomożetakżezachodzićwfazieprzechowywaniaiwydobywaniainforma-
cjizpamięci.Ogólniezatemmówiąc,strukturaJa,angażującsystempoznawczy
wszeregprocesówautoregulacyjnych,jestpotencjalnymngeneratorem”zniekształ-
ceńpamięciowych(por.np.ConwayiRoss,1984),chociażmożeteżfacylitować
1
PracaprzygotowanazostaławramachrealizacjigrantupromotorskiegonrNN106052637zfun-
duszyMinisterstwaNaukiiSzkolnictwaWyższego.