Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ROZDZIAŁI.LITERATURAAPRAWOIKULTURAPRAWNA–ZAGADNIENIAMETODOLOGICZNE
wyobraźnię.Celemrozważańniejestwięcwykazanieobiektywności,faktograficz-
nejdokładnościczyteżrzetelnościSłowackiego.Interesująceokazujesięnatomiast
interpretowanieemocjonalnegoiwartościującegostosunkupodmiotutwórczego
doprzytaczanejproblematyki23.JakstwierdziłJulianKrzyżanowskiwodniesie-
niudopowieściJózefaIgnacegoKraszewskiego:
(…)mają[one–K.W.]dzisiajpostulatachwartośćdokumentówdlahistorykadanych
zjawisk,podwarunkiemjednak,żepotrafionuzyskaćznichprawdę,oddzielićjąod
nieodzownejfikcji.Naiwnezaśrozumienieichjakodokumentówtylko,takichsamych
jakdokumentyistotne,hipoteczneczysądowe,prowadzidobałamuctw,niemających
niczegowspólnegozprawdziwympoznaniemnaukowym24.
Badaniezagadnieniakulturyprawnejwtekścieliterackimpozwalaodejść
odposzukiwaniaiinterpretowaniawyłącznieabstrakcyjnejtreścinormy,która
wutworzepoetyckimrzadkobywaprzytaczanawprost.Konieczneokazujesię
natomiastopisaniesposobu,wjakikulturaprawnaprzedostajesiędoutworów
–poszukiwanieśladówspecjalistycznegojęzyka,charakterystycznejprzestrzeni,
typówpostaci,rekwizytóworazocenipostawwyrażanychprzezbohaterówlub
podmiotmówiący.Należywtymceluwskazaćfragmentyoceniająceczywręczkry-
tycznewobecprawa,atakżeopisaćtenawiązania,którezostałyodpowiedniozmo-
dyfikowaneipoddaneestetycznymprzekształceniomnapotrzebytekstuliterac-
kiego(np.przeniesienierozprawysądowejwprzestrzeńfantastycznąwSamuelu
ZborowskimczyteżpołączenierólprocesowychoskarżycielaiobrońcywBeatryks
Cenci).Szczególnieinteresująceokazująsięwzwiązkuztymtesytuacje,wktórych
omawianezjawiskazostałyprzedstawioneanachronicznielubgroteskowo.
PRAWOILITERATURAWEWSPÓŁCZESNYCHBADANIACH
KOMPARATYSTYCZNYCH
Wzajemnezwiązkiprawailiteraturystałysięprzedmiotembadańruchulaw
andliterature(prawoiliteratura),którywostatnichlatachsilniejzaistniałtakże
23EwaBorkowska-Bagieńskawskazałanatrzypodstawowepłaszczyznybadaniakulturypraw-
nej:poznawczą(skupionąnaznajomościprzepisów,normiinstytucji),emocjonalną(stawiającą
wcentrumzainteresowaniazaangażowanieistosunekuczuciowydoprawa)orazwartościującą,
czylioceniającą.Zob.E.Borkowska-Bagieńska,Okulturzeprawnejczasówstanisławowskich,Poznań
2009,s.12–13.
24J.Krzyżanowski,Problematykapowieści,w:Problemyteoriiliteratury,red.H.Markiewicz,
Wrocław1967,s.261–262.
