Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawowezałożeniaistrukturapracy
21
znaczeniefundamentalne.Wtokuposzukiwańprowadzonychwokresiepierwszej
połowyXXw.chińskieelitymuzułmańskiezyskałyspecyficznerozumieniesamych
siebieiswojejhistoriiorazwypracowałycharakterystycznąnowoczesnątożsamość,
którąrozpropagowałynastępniewśródszerokichmasspołecznościHui.
Powstaniewłasnejsino-muzułmańskiejnowoczesnejtożsamościmożliwe
byłodziękiskrypturalizmowi,którypodważyłdotychczasowąstrukturęspo-
łecznąchińskichmuzułmanów,tworzącnoweelity.Krytykującstarychprzywód-
cówreligijnychzamonopolizowaniewiedzyreligijnejiedukacji,skrypturalizm
otwierałwszystkimczłonkomwspólnotydrogędoawansuspołecznego,napozy-
cje,zktórychmoglionigłosićswojepoglądynakluczowekwestie.Elity,składa-
jącesięwcześniejzimamówi-wprzypadkuPółnocnego-Zachodu-szajchów
bractwsufickich,dziękiskrypturalistycznemunaciskowinaedukacjęipropago-
waniewiedzy,stałysięznaczniebardziejtwórczeigotowedopodjęciawyzwania
nowychczasów.Nietworzyliichjużtylkoimamowie,dużolepiejiwszechstron-
niejwykształceniniżwcześniej,alerównieżiświeccyczłonkowiewspólnoty,tacy
jakuczeniipublicyści,którzydziękinowymmożliwościom,stworzonymm.in.
przezprasęreligijną,mogliaktywniekreowaćsino-muzułmańskierozumienie
świata.Działalnośćpublicystów,którastanowidużączęśćnarracjiwniniejszej
pracy,swoistechińsko-muzułmańskieDkapitalistycznedrukarstwo”,byposłużyć
siękoncepcjąBenedictaAndersona,pomogłaupowszechnićideehuiskościjako
wspólnotyzwiązanejwięzamikrwi32.Fundamentalizmreligijnytakżeprowadził
dotego,żeznaczniewiększaczęśćspołecznościpoczułasięodpowiedzialnaza
jejsprawyizaangażowałasięwdziałalnośćspołecznąipolitycznąnajejrzecz.
Skrypturalizmspowodowałrównież,żesino-muzułmanieznaczniechętniej
interesowalisięsprawamiislamupozaChinami,dziękiczemuuzyskalilepsze
rozumienienaturynowoczesnegobyciamuzułmaninemiświataislamu-dwóch
koncepcjibędącychwrzeczywistościwytworamizmianzachodzącychwśród
muzułmanówwdrugiejpołowieXIXw.33Umożliwiłoimtopodjęciesięroli
świadomychkulturowychpośrednikówmiędzyBliskimWschodemiChinami.
Szczególnąrolęwichodnowionejwizjisamychsiebie-jakoczłonkówświatowej
ummymuzułmańskiej-pełniłykrajeświatamuzułmańskiego,przodującewkwe-
stiachpolitycznejikulturowejmodernizacji:Turcja(przynajmniejdomomentu
powstaniaRepublikiTureckiej),awpóźniejszymokresieprzedewszystkimEgipt,
któryniepodejmującsiętakradykalnegoprogramureformjakTurcja,pozostał
bliższysino-muzułmanom,unikającympolitycznychskrajności.
Opróczwspólnotyreligijnejczynnikiem,którynajsilniejłączyłemocjonalnie
sino-muzułmanówzkrajamiislamu,byłopoczuciekrzywdyzaznanejzestrony
zachodniegoimperializmu.Antyimperialistycznydyskurs,rozwijającysięwkra-
32B.Anderson,Wspólnotywyobrażone:rozważaniaoźródłachirozprzestrzenianiusięnacjona-
lizmu,tłum.S.Amsterdamski,Kraków1997.
33C.Aydin,ThePoliticsofAnti-WesternisminAsia:VisionsofWorldOrderinPan-Islamicand
Pan-AsianThought,NewYork2007,s.16-24.