Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
-tzw.działanieinstrumentalne,czyliteformydziałańfizycznych
lubwerbalnych,któresłużądoosiągnięciacelu;
-cel,rozumianyjakoosiągnięcietakiegostanukońcowego,któ-
ryzmniejszalubkończydziałaniepobudki(por.Wołoszynowa,
1966,za:Grochulska,1982:12).
Wujęciuautorówopowiadającychsięzatąkoncepcją,agresjajest
popędemnabytym.Jejźródłemsączynnikiwewnętrzne-instynktagresji.
Przedstawicieletejkoncepcjitwierdzą,żeagresjajestzawszeodpowie-
dziąnafrustrację.
Wliteraturzeprzedmiotuzaprzeczasiędzisiajtemustwierdzeniu,
podkreślając,żeniezawszeagresjajestefektemfrustracji.Upodłoża
agresjimożeznajdowaćsięlęklubteżagresjamożemaskowaćlęk.
Koncepcjaagresjijakoreakcjinafrustracjęzakłada,żewefekcie
niemożnościrealizowaniaswojejaktywnościwzrastanapięcieemocjonal-
nebędącepobudkądoagresji.Zachowanieagresywnepełniwięcfunkcję
wyładowaniategonapięciaizłagodzeniatymsamymprzykregostanu
emocjonalnego.Niezawszejednaksytuacjafrustracyjnaprowadzido
agresji.Jeżelijednostkapodejmujetzw.reakcjezastępcze,osiągająccel
podobnydopierwotnegoprzyjętego,wtedyniedochodzidozachowań
agresywnych.Reakcjezastępczemogąbyćwróżnymstopniupodobnedo
reakcjiwłaściwej,imbardziejsąpodobne,tymbardziejzmniejszonejest
napięciefrustracyjne.Stosowaniereakcjizastępczychjestuludzizjawi-
skiempowszechnym,mogąmiećoneformęprzeniesienianarównorzęd-
nyprzedmiotlubformęsublimacji,jeżeliceldziałaniabędziespołecznie
użyteczny(por.Burtawy,Twardowski,1996:102).
Wprzypadkunieujawnieniasięzachowaniaagresywnegowsytu-
acjifrustracjinależyzałożyć,żeagresjaprzyjęłaformęukrytą,np.marzeń
ozachowaniuagresywnym(Grochulska,1982:19-22).
FrustracjawedługJ.Dollard,L.W.Dobb,N.E.Miller,O.H.Mowrer,
R.R.Sears,powstajewtedy,gdywtokurealizacjijakiegośceluczłowiek
natrafianaprzeszkodę,udaremniającątęrealizację(tamże:13).
Przezagresjęrozumiejąonizachowaniawystępującewceluuszko-
dzeniaczyzniszczeniaprzedmiotu(osoby),naktórązostajeonaskierowana.
Wtokurealizacjicelumogąwystąpićpewneokolicznościuniemożliwiające
19
