Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osiągnięciego.Wtakimprzypadkumamysytuacjęfrustracyjnąpowstającą
wwynikudwóchczynników:
a)dążeniaczłowiekadowykonaniapewnejczynności,
b)istnieniaprzeszkodyuniemożliwiającejjejwykonanie.
Skutkiemsytuacjifrustrującejjestpowstanienapięciaemocjonalne-
go.Stajesięonopobudkądoagresji.Funkcjęzachowaniaagresywnego
stanowiwyładowanietegonapięcia.
WedługJ.Dollardaijegowspółpracownikówagresjamożebyć
skierowananaróżneobiekty,narzeczy,naosobyinawetnasiebiesame-
go.Jakkolwiekpierwotnieagresjaskierowanajestnaźródłofrustracji,to
jednakzróżnychwzględów(np.wobawieprzedkarą)możezostaćona
przeniesionanaobiektzastępczy,niebędącyfaktycznąprzyczynąfrustra-
cji,czylinatzw.kozłaofiarnego(tamże:14-15).
Rozwijającswąteorię,Dollardkonstruujepewneprawawystępo-
waniaagresji:
1)Siłapobudzeniadoagresjizależyodstopniafrustracji.
2)Aktyagresjimogąuleczahamowaniupodwpływemkary.
3)Aktyagresjimogąulecprzeniesieniu.
4)Aktyotwartejagresjiszybciejiskuteczniejniżagresjiukrytej
zmniejszająnapięciefrustracyjne.
L.Berkowitzpodkreśla,żetreśćemocjiwywołanejprzezfrustrację
zależyprzedewszystkimodrodzajufrustracji(Frączek,1966,za:Grochul-
ska,1982:15).Każdejsytuacjiwywołującejfrustracjętowarzyszywystępo-
wanieokreślonychreakcjifizjologicznychworganizmieczłowieka.
H.Selyetwierdzi,żenawetbardzołagodneczynnikiegzogennewy-
wołująpewnezmianyfizjologiczne.Ogółskutków,którepowstaływustro-
jupodwpływemjakiegokolwiekczynnika,określaonpojęciemstres.Stres
to,jegozdaniem,zjawiskonieodłączneodżycia,zjawisko,którepowinno
byćiwnormalnychwarunkachjestczynnikiemmobilizującymnsiłyży-
wotne”organizmówżywych,pobudzającymichprocesyżycioweorazak-
tywność(Salye,1960,za:Grochulska,1982:16).
WedługSelyeistniejątrzymożliwerodzajereakcjiobronnych:
a)reakcjasyntoksyczna,kiedyignorujesięprzeciwnikaitoleruje
się,niepróbującatakować;
b)reakcjakatatoksyczna,którejkonsekwencjęstanowiwalka;
c)ucieczka,próbaumknięciaprzedprzeciwnikiem(tamże:49).
20
