Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstępdowydaniapolskiego
XXV
stajesięczymśwrodzajuprzedsionkaczyteżbramywiodącej
dorzeczywistości-nietejskonstruowanejizrelatywizowanej
rzeczywistościcodziennegodoświadczeniaanijejzmatematy-
zowanegowariantu,októrymmówiąnauki,alerzeczywistości
istniejącejniezależnieodnaszegopoznaniainaszychpotrzeb,
któramożebyćdoświadczona,aściśleprzeżyta,jedyniewin-
tuicyjnymakcie.Doświadczającgłębokiejczasowościnaszego
ja,awięcjegoprawdziwego-jaktonazywaBergson-trwa-
nia,doświadczamyzarazemłącznościztrwaniemtegowszyst-
kiego,coznajdujesiępozanamiiistniejeniezależnieodnas,
aconiedasiębezpośrednioopisaćwjęzykufilozofii23.
GdybyfilozofiaBergsonasprowadzałasiędometodyizwią-
zanejzniąepistemologii,zkoniecznościszczątkowej,być
możeniebudziłabytakwielukontrowersji.Bergsonjednak
poszedłdalej,poszerzającswojebadaniaoobszarmetafizyki,
przedewszystkimspecyficznierozumianejfilozofiiprzyrody.
Chciałwtensposóbnietyleopisaćrzeczywistość,którejmo-
żemydoświadczyćdziękimetodycznieisystematycznieprze-
prowadzanymwglądomintuicji,ileraczejwyjaśnić,jaktosię
dzieje,żenaszarelacjazrzeczywistościąmatakiwłaśniecha-
rakter.Wyjaśnić,dlaczegonacodzieńżyjemywskonstruowa-
nymświecie,jakiejestźródłostrukturpoznawczych(możnaby
rzec:transcendentalnych)odpowiedzialnychzatworzenietych
konstrukcji.Krótkomówiąc,celemBergsonabyłowyjaśnienie
genezynaszegopoznaniainaszegopodmiotu.Tojednakwy-
magało,niejakowbrewniektórymwłasnymdeklaracjom,sięg-
nięciaponarzędziatradycyjnejfilozofiiistworzeniaogólnej
teoriiwszystkiego.
Bergsonowskawizjaświata,którejpełnywykładznajduje-
mywEwolucjitwórczej,opierasięzarównonadanychczerpa-
nychznaukprzyrodniczych,zwłaszczabiologicznych(wdużej
23
Por.C.Riquier,ArchéologiedeBergson.Tempsetmétaphysique,PUF,
Paris2009.
