Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WnaszymprzekonaniuQuentinSkinnerpopadawdrugąskraj-
nośćchcączaprzeczyćnazbytradykalnejtezieBurckhardta.Trudno
sięnamzgodzićzopiniąangielskiegohistoryka,jakobyrozmaiteneo-
platońskie,pitagorejskie,mistyczneipoganizująceherezjewłoskich
pisarzyrenesansowychnależałouznaćzachrześcijaństwo.Zresztą
ionsamdostrzega,żebrakznajomościnawyspieUtopiiThomasa
More’achrześcijaństwai,szerzej,religiiobjawionej,jestconajmniej
intrygujący,jeśliweźmiemypoduwagę,żewyspatazostałaprzed-
stawionajakoideał
44
.
WłoskiRenesansjestreligijny,masilneskłonnościdoneoplatoń-
skiegomistycyzmu,alejestnieortodoksyjnyzkatolickiegopunktu
widzenia.Jegozwiązkizchrześcijaństwemsąstosunkowoluźne.
—RenesansWłoskiiPółnocny
Stosunekkulturyodrodzeniowej(nietylkowłoskiej)dochrześci-
jaństwajestkluczemdlazrozumieniarelacjipomiędzykatolicyzmem,
reformatoramiadominującymnurtemkulturyXVIwieku.Niejest
możliwebeztejkwestiizrozumiećhistorięideitegookresu.Dlatego
problemtennależyszczegółowoomówić.
QuentinSkinnerzpewnościąmaracjępisząc,żechrześcijaństwo
renesansowestoiwjaskrawejsprzecznościzaugustyńskąipesymi-
stycznąwizjączłowiekawczesnegoŚredniowiecza.Wszakczłowiek
właśnie,mocąwłasnegorozumu,zdolnyjestdowielkiegoodkrycia.
MikołajKopernikwstrząsnąłwłaśniecałądotychczasowąwiedzą
astronomiczną,którazażywaławielkiegopoważaniajakowizjako-
smosustworzonaprzezBoga
45
.Międzyinnymidlategomyśliciele
XVIstulecianapiedestałwznieśliczłowiekaijegoprzyrodzonezdol-
ności,wtymtakżerozum,wskazującnajegoaktywnąrolęwkreacji
rzeczywistości.DCzłowiekukładaprawa,rozwijanauki,ustanawia
państwa,budujemiastaiświątynie,itworzyreligieBoga”—pisze
44
Q.Skinner,TheFoundationsofModernł,t.I,s.233.
45
H.Blumenberg,DieLegitimitätderNeuzeit,op.cit.,s.422-440,639-660;E.Voegelin,Reli-
gionandtheRiseofModernity,[wo]Idem,TheCollectedWorks,op.cit.,t.XXIII,s.155-157.
35
