Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
większośćtychnagichipółnagichobrazów,irzeźb,przedstawiają-
cychZbawicielastworzonodlaupiększeniakościołów,nazamówienie
papieża,biskupówczyopatów,anienaużytekdomówpublicznych.
Kulturaodrodzeniowamiałacharakterantropocentryczny,często
oglądanoświatoczamiprzedchrześcijańskichantycznychklasyków.
Ówcześnimyślicieleitwórcychcieliprzywrócićświatumądrości
starożytne,najlepiejwczystejiliteralnejpostaci,coświadczyło,
żenieposiadaliperspektywydziejowej,traktującideemetahisto-
rycznie
55
.Waspekcienaśladownictwaklasykówpojawiasięwspo-
mnianywcześniejideałdworzanina,czyliczłowiekawykształconego,
biegleznającegojęzykiklasyczne(łacina,greka,częstoteżhebrajski),
coumożliwiamustudiowanieoryginalnegotekstuPismaŚwięte-
go,pismPlatona,Arystotelesailiteraturygrecko-łacińskiej,także
greckichOjcówKościoła.Celemrenesansowegowykształceniajest
erudycjapotrzebnadoprowadzeniaciekawejkonwersacjiibrylowa-
nianasalonach
56
.Dworzaninwinientakżejeździćkonno,operować
sprawniebroniąbiałą,umiećzabawnierozmawiaćzdamamiiznać
modnetańce
57
.Sątoprawdziweantypodyuformowanejprzezmni-
chówmentalnościśredniowiecznej.Taostatniazresztąznajdujesię
wgłębokiejpogardzie,coznamionujechoćbyukutyprzezPetrarkę
terminŚredniowiecze,wiekiśrednie,czyliniedojrzałe
58
.
Pamiętajmyjednakże,żekulturaodrodzeniowajestdalekaodjed-
nolitości.NamapiekulturowejXVIstuleciazdecydowanienajbardziej
zlaicyzowanajestItalia,wktórejRenesansnarodziłsięiskądpromie-
niowałnaEuropę.Ówczesnawłoskamyślpolitycznajestcałkowicie
laicka,bezwzględunato,czybadamypisarzyflorenckich,czywe-
neckich,wzorującychsięnastarożytnychrepublikachrepublikanów,
55
S.I.Camporeale,Umanesimoeteologiatra(400e(500,[wo]ProblemidiStoriadella
ChiesaneisecoliXV–XVII,Napoli1979,s.162.
56
J.Burckhardt,KulturaOdrodzenia...,s.75-78.Zob.np.F.Rabelais,Gargantua
iPantagruel,Kraków1915[1532],s.45-48.
57
R.Kelso,TheDoctrineoftheEnglishGentlemanintheSixteenthCentury,Urbana
1929;J.H.Hexter,TheEducationoftheAristocracyintheRenaissance,[wo]Idem,
ReappraisalsinHistory,NewYork1963,s.45-70;P.Burke,Dworzanin,[wo]E.Garin,
CzłowiekRenesansu,Warszawa2001,s.143-173.
58
Q.Skinner,TheFoundationsofModernł,t.I,s.110.
38
