Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tonietylenauka,cofilozofia(możenawetmitologia)nauki
64
.Zgodnie
zopisemBurckhardtawłoskiRenesansjestpowrotemdozabobonów
antycznych,którymichstarożytnycharakternadałnieuzasadnionej
powaginaukowej(wróżbiarstwo,alchemia,okultyzm,magnetyzm).
Elitarnyświatreligijnychwolnomyślicieli,deistówiwielbicieli
Antykuistniejezupełnieoboktradycyjnegochrześcijańskiegoświata
wiejskiegoitedwabiegunyideoweegzystująoboksiebiewłaściwie
ignorującswojeistnienie.MimoreligijnegonaciskuzestronyRefor-
macjiiKontrreformacji,tenelitarnyiakademickiświatekprzetrwa
XVIiXVIIwiek,idoczekadoOświecenia,abyprzejąćrząddusz
65
.
Jednaktowolnomyślicieletworząkulturęipisząnamintelektualnąhi-
storięswojejepoki.Dlategopanujeobiegowypogląd,żestosunekogółu
ludziwXVIwiekudoreligiijeststosunkowoindyferentnylubnawet
wrogi.Możnanawetwskazaćnapojedynczeautentyczneprzykłady
ateizmuwojującego.WymieńmytuGiuliaVaniniego,któregonazwi-
skotraktowanebywajakosynonimateisty
66
.Vanininiebyłzwykłym
ateistą,lecz—spalonymnastosie—męczennikiemzaateizm.
JednakGiulioVaninitowyjątek.Większośćmyślicielirenesan-
sowychniewyrażatakskrajnychopiniiiniekończynastosie.Poza
tymcharakterystycznyjestfakt,żeWłochzostałspalonynastosie
weFrancji,wTuluzie(1619).Trudnobyłobywskazaćpodobnywypa-
dekwodrodzeniowejItalii.To,coweWłoszechbudziłoniesmak,może
jakieśkościelneszykany,toweFrancjizagrożonebyłokarąśmierci
zabluźnierstwo.Itak,dziękihistoriiśmierciVaniniego,dochodzimy
doproblemujednolitościeuropejskiegoRenesansu.Czymodelwłoski
tegonurtumożemyuznaćzawzorcowydlacałegonurtu?
64
J.Burckhardt,KulturaOdrodzenia...,s.269-286;G.Minois,Kościółinauka,op.cit.,
s.273-276,308-309;A.Koyré,Mistycy,spirytualiści,alchemicyniemieccyXVIwieku,
Gdańsk1995,s.71-103.Jakoprzykładyzob.np.G.PicodellaMirandola,Kabali-
stycznaflozofaprzyrody[1489],[wo]A.Nowicki,Filozofawłoskiego...,s.142-152;
G.C.Scaliger,DoCardana[1557],[wo]Ibidem,s.246-253;F.Patrizzi,Listdopapieża
GrzegorzaXIV[1591],[wo]Ibidem,s.288-294;J.Fernel,Prawamedycynysązgodne
zprawaminatury[1554],[wo]A.Nowicki(red.),Filozofafrancuskiego...,s.188-189;
P.deTyard,OteoriiKopernika,mikrokosmosieinaturze[1557],[wo]Ibidem,s.208-217.
65
Olibertynachzob.np.P.ImbartdelaTour,LesOriginesdelaRéforme,t.III,s.304-324;
J.S.Spink,LibertynizmfrancuskiodGassendiegodoVoltaire)a,Warszawa1974,s.17-224.
66
A.Nowicki,Vanini.Warszawa1987,s.68.
40
