Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Dlaczegolos?Impresjewprowadzające
17
tensensmająiwpisująsięwjakieświększedobro,bosąprzejawemwoli
Boga.Loswtymrozumieniuzapewniaładmoralny(BWszystkobędzie
odpłacone”).Cokolwieksięwnaszymżyciudzieje,jawisięjakodobrodla
nas.Trzecierozumienielosuwskazujenajegomomentnieobliczalności,
kapryśności,aczasemzłośliwości.Ludzkiewizjeprzyszłości,przewi-
dywaniaiwysiłkiwkładanewrealizacjęwyznaczonychsobiecelówsą
dlalosuprzedmiotemraczejkpinyniżpoważania.Przysłowiamówią
otrafieniusięBziarnaślepejkurze”,otym,żeBbiednemuzawszewiatr
woczywieje”,aBbogatemudiabełdzieckokołysze”.Losmawybrańców,
Bosobywczepkuurodzone”,iofiary,ludziBwzłejgodzinieurodzonych”.
Jestkonsekwentnywnagradzaniuidręczeniuiżadnąmiarąniedasię
zmienićjegowyroków,jestBrządcąwrednym”(JózefMackiewicz).Los
nielubiwiaryczłowiekawewłasnemożliwości,wsamostanowienie,sy-
ceniesiężyciem,boBktosięwpiątekśmieje,tenwniedzielępłacze”,nie
tolerujeprzechwałek,wszakBniemówhop,pókinieprzeskoczysz”,czy
wypowiadanianagłosswychobaw,gdyżlepiejBniewywoływaćwilka
zlasu”6.Potocznerozumienielosuzdajesięwspieraćnadwóchfilarach:
ideirównowagiiideisprawiedliwości.Pierwszapróbujestrukturyzować
rozkładpomyślnościiniepomyślnościwżyciunazasadzieprzeplatania
siętychdwóchelementów,porządkujeonaświat,odwołującsiędopro-
porcji.Drugaideapróbujeprzywracaćzachwianedysproporcjewszan-
sachżyciowychczłowieka,np.kalekapowinienmiećinnewyrównujące
cechy,jakinteligencja,byciesympatycznymetc.Hołówka,podsumowu-
jącsweanalizy,pisze:BWprzysłowiachkoegzystująwięctrzycałkowicie
różnetypynadawaniasensuzdarzeniom,dlaktórychnieznajdujemy
prostycheksplanacji:bądźczynimyjeelementamiwielkiego,niewzru-
szonegomechanizmuowieluniewiadomych,bądźprzyporządkowu-
jemyjebóstwu,któregowyrokibywająniezbadane,bądźtraktujemy
jejakoprzejawydziałaniamagicznejmocy,któraniejako«umyślnie»
wprowadzabezładiczyhabezustannienaokazję,bydowieśćnaszejbez-
radności”7.Loszatemwmyśleniupotocznymtopróbawprowadzenia
ładuwchaoszdarzeńtworzącychkształtludzkiegożycia,nadawanie
sensuczemuś,cowydajesięgopierwotniepozbawione.Strategiesą
różne,aleceltensam.Człowiekwolinawetprzyjąćistnieniekapryśnej
siłyregulującejbiegświataniżpogodzićsięześlepymprzypadkiemjako
rządcąrzeczywistości,wtymijegowłasnymżyciem.Słusznieprzeto
możnapowiedzieć,żenapoziomiemyśleniapotocznego,potocznego
6Por.T.Hołówka,Myśleniepotoczne.Heterogenicznośćzdrowegorozsądku,PIW,
Warszawa1986,s.133-135.
7Tamże,s.135.
