Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Jakzdefniowaćmyśleniekrytyczne?
rujakoaktywnego,krytycznegozaangażowaniaiintelektualnego
upodmiotowienia.Myśleniekrytycznepojawiasiętunajczęściej
wceludestrukcji:burzeniautartychreguł,struktur,nawyków
myślenia.Pedagogikaemancypacyjna,traktującemancypacjęjako
uwalnianiesięzistniejącychograniczeń,wykorzystujemyślenie
krytycznewniecobardziejtransgresyjnymcharakterze-jakosa-
modzielnośćpoznawcząpozwalającązarównonauwalnianiesię
spodograniczeń,aletakżenazdobywanienowychmożliwości,
kreowanieaspiracjiidostrzeganieżyciowychszans.
Lata80.XXwiekuzaowocowałypowstaniemwAmery-
ceśrodowiskzainteresowanychsystemowymipoznawczym
kształceniemmyśleniakrytycznego.JakpiszeE.Wasilewska-
-Kamińska(2016,s.41):nToszczególnieciekawyiniezwykledy-
namicznyokreswhistoriimyśleniakrytycznegojakoopera-
cyjnegocelukształceniawUSAiwKanadzie.Tobezsprzeczne
apogeumrozwojuteoretycznychkoncepcjidydaktycznychmyśle-
niakrytycznego,nowychmetodiprogramówjegonauczania”.Na
przestrzenilatmożnawyróżnićnastępująceichrodzaje:
1)programyskierowanedookreślonejgrupy,najczęściejstudentów
lubkadryoświatowejorazprogramydługofalowe,częstowspie-
rającemyśleniekrytycznewwieloletniejperspektywielubzakła-
dającewieloletnieimplementacje(np.projektR.PaulaiL.Elder);
2)programyrozwijającewyróżnionesprawności,zestawyumie-
jętnościkrytycznegomyślenialubpodkreślająceważnośćja-
kiegośjegoaspektu(np.projektD.Kuhn)iprojektyholi-
styczniekształcącepostawę,orientacjękrytyczną(np.projekt
nFilozofiadladzieci”);
3)programynremodelujące”,przekształcającecałysystemoświa-
towy(programSurryCollege)iprogramyinkluzyjne,ocha-
rakterzelokalnym.
Zawspółczesnegoprekursorauczeniamyśleniakrytyczne-
goijednegoznajwiększychakademickichautorytetówwtym
zakresienależyuznaćR.Ennisa,twórcęjednejzpierwszychca-
łościowychkoncepcji-szczegółowegomodeluumiejętnościkry-
tycznych.Jednakniezwykleistotnąrolęwpopularyzacjinaucza-
niamyśleniakrytycznego1odegrałRichardPaul-filozof,twórca
19
1Wobecwielościowychprogramówzniniejszegoopisuzostaływyłączone
te,któredotyczyłystarszejmłodzieży,studentówlubosóbdorosłych.Opisskupia
sięnadwóchmodelowych-inajbardziejznanychpropozycjach-R.Paula
iM.Lipmana,przeznaczonychdladzieciimłodzieży.
