Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IWONAbARWICKA-TYLEK
Dziękitemuanalizyiopinieprzedstawianewkonkretnychwarun-
kachhistorycznych,zachowująważnośćidzisiaj.Niedasięzaprzeczyć,
żetwórczośćThomasaHobbesaczyJohnaLocke’apozostawaławbez-
pośrednimzwiązkuzwydarzeniamiokresuwojnydomowejwAnglii,
itoangielskichdecydentówpolitycznychchcielioniprzedewszystkim
skłonićdoakceptacjiswychteoriipolitycznych,zpomocąjaknajlep-
szychargumentówzjednującsobieprzyokazjiuznanieówczesnychelit.
ZrozumiećwpełnimyślHobbesaiLocke’amożnatylkowtymkontek-
ście–dodatkowouwzględniającwszystkichmniejznanychtwórców,
bywewłaściwychproporcjachujrzećstopieńoryginalnościtezobydwu
adwersarzy.JednakżenmyślHobbesaiLocke’a”matakżedrugi,pre-
zentystyczny,wymiar.Ichdzieła,nawetcałkowiciewyrwanezhistorii,
pozwalająposzerzyćwiedzęorelacjachwładzy,warunkachwolności
itd.NietrzebanicwiedziećoHobbesie,bysamemu(zmałąpomocą
gazetmoże)dostrzecwagęczęstegokonfliktumiędzypotrzebąwolności
apotrzebąbezpieczeństwawpaństwie–aleniedasięzrozumiećistoty,
przewidywaćioceniaćmożliwychkonsekwencjitegoprzetargubezroz-
ważeniachoćbywybranychfragmentówLewiatana.Potakiejlekturze
jesttozwyczajnieprostsze;acoważniejsze,umożliwiazakotwiczenie
ewentualnychdyskusjinadkonkretnymijużzagadnieniamipolityczny-
miwewspólnymjęzykupojęćidefinicji.Znajomośćtychostatnichjest
szczególnieistotna.Wiemyzdoświadczenia,żewielesporówpozostaje
jałowychwłaśniedlatego,żechoćzaangażowanestronyużywajątych
samychsłówiterminów,wtłaczająwnietreścizupełnieróżne.Powo-
ływaniesięnaznaneifunkcjonującejużoddawnawkulturzestano-
wiskamogłobywięcusprawnićdyskurspolitycznyiuczynićzgłaszane
propozycjebardziejczytelnymi,takdlazwolennikówiprzeciwników,
jakidlazwykłychsłuchaczy.Wczasachdemokracji,nieuchronniecią-
żącejwstronęprzeciętności(coprzeczuwałjużAlexisdeTocqueville),
odtakichbiernychsłuchaczyzależywystarczającowiele,byzapewnić
imprzynajmniejpodstawyedukacjipolitycznej.
Zgodanaprezentyzmpozwalajeszczewyraźniejpotwierdzić,żehi-
storiamyślipolitycznejjestsztuką–wymagaiuczyumiejętności.Naj-
krócej:umiejętnościmyśleniaimyśleniapolitycznego.Wartospojrzećna
nieoddzielnie.Interpretacjajakiejkolwiekkoncepcjijest(aprzynajmniej
byćpowinna)rekonstrukcjąstojącegozaniąsposobu,czy–jakująłby
toKarlMannheim–stylumyślenia.Winnymwypadkuprzeradzasię
wmechanicznestreszczeniepoglądów,grożąceichspłyceniem.Sami,
28