Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Myślczysta
1.Kartezjańskiedogmaty
G
dybystworzyćrankingfilozofów,którzywpłynęlinajbardziej
nanaszsposóbrozumieniaumysłuitego,czymjestmyślenie,
naszczycielisty–awkażdymrazienajednymzpierwszychmiejsc
–znalazłbysięniewątpliwieKartezjusz.Niechodzi,rzeczjasna,
opierwszeństwoczasowe.Jużfilozofowieprzedsokratejscy
wypowiadalisięnatetematy,aPlatoniArystotelespodnieślinaukę
opoznaniudorangisystematycznejrefleksji.Niechodziteż
ooryginalność–wielumyślicieliwspółczesnychKartezjuszowi
przyznawałosiędopodobnychpoglądów.WielkośćKartezjusza
należymierzyćzakresemjegowpływunakolejefilozoficznego
namysłunadświatem.Pchnąłonfilozofięnanowetory,czyniąc
zepistemologii„naukępierwszą”izmuszająctych,którzyprzyszli
ponim,byswetraktatyzaczynaliodpytania,coijakmożemy
poznać.AleoddziaływanieKartezjuszamiałojeszczeszerszyzasięg
–zaproponowanaprzezniegowizjaludzkiegoumysłuprzeniknęła
pozafilozofię,stającsiępożywkądlainnychnauk,literatury,sztuki
ipowszechnejwyobraźni.Trwałośćtychideibyłatakwielka,
żedodziśmierzymysięzespuściznąDescartes’a,często
nieświadomieprzyjmującgłoszoneprzezniegopoglądy.Niemożna
więcinaczejzacząćnaszychrozważańoarchitekturzemyślenia,jak
tylkoodprzywołaniaKartezjańskichtwierdzeńdotyczącychnatury
umysłu;twierdzeń,któreprzezwiekiodgrywałytakznacznąrolę,
iżmożnajeokreślićmianemdogmatów.
Pierwszyztychdogmatówgłosidualizmumysłuiciała,
stwierdzając,żesąoneontologicznieodrębnymibytami.Spójrzmy
nanastępującyustępzKartezjańskichMedytacjiopierwszejfilozofii:
Napodstawiesamegofaktu,żepoznajęwsposóbpewny,iżistnieję,orazżenie
stwierdzamwcale,abycokolwiekinnegomusiałozkoniecznościąnależećdomej
naturyczyistoty,pozatym,żejestemczymśmyślącym,wnioskuję
