ODRODZENIETRADYCJI
HEZYCHASTYCZNEJ
SprowadzanidoPustelniOptyńskiejmnisiwdużejmierze
bylialbouczniamiśw.Paisjusza,albouczniamijego
uczniów.Wrazzichprzybyciemdonowegoośrodka
monastycznegonieopodalKozielskarozpocząłsięproces
wprowadzaniawżycieklasztornezasadmonastycznych
wypracowanychprzezśw.PaisjuszaWieliczkowskiego.
Wbardzoogólnymujęciupolegałyonenatym,żebycała
działalnośćklasztornaoparłasięoideęprzewodnictwa
duchowego.Starcem,czyliwłaśnieprzewodnikiem
duchowym,stawałsiędoświadczonymnich,którydla
całejwspólnotyklasztornejmiałsięstaćojcem
inauczycielem.Byłonwybieranyprzezmnichów,miał
sprawowaćposługęduchową,aletakżedbaćosprawy
związanezadministrowaniemklasztoruijego
działalnością.
EpokaoświeceniawprowadziławżyciekościelnewRosji
europejskość,ideeobcetradycjiduchowejprawosławia,
którychskutkiembyłatakzwanaokcydentalizacjażycia
monastycznego,kościelnego,anawetszkolnictwa
kościelnego.Niewątpliwązaletątegoprocesubyło
zetknięciesięrosyjskościzówczesnymiideamicywilizacji
zachodniej,cozaowocowałorozwojemliteratury,filozofii
iwogólekulturyrosyjskiej.Odtejporykulturarosyjska
stawałasięeuropejska.Jednakwielubadaczypodkreśla,
żepodwzględemduchowymwzorceoświeceniowej
EuropyniezdołałysięprzyjąćwRosji.Omawiane
naprzykładziePustelniOptyńskiejodrodzenieduchowe
wXIX-wiecznejRosjizwiązanebyłoraczejzodrodzeniem
dawnejbizantyjsko-ruskiejtradycjiduchowej,którą
najprościejokreślićmianemhezychazmu.