Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NapłonącejUkrainie
Bógraczyłwiedzieć,jaksenatorowiewyobrażalisobieprzeprowadzenie
takiejoperacjinaterenieodległymoprzeszłodwieściekilometrówodgra-
nicPolskiiniepodlegającymjejwładzy.Alboniebrakowałoimfantazji,albo
chodziłopoprostuoformalnezadośćuczynienieżyczeniomczauszasułtań-
skiegoobietnicąniedozrealizowania.Nadworzesułtańskimmusianozresz-
tązdawaćsobiesprawę,żeżądaniewyprowadzeniaprzezPolskęKozaków
zAzowaniemożebyćspełnione.Byłatowięcobustronnagrapozorów.
TymczasemnaDzikichPolachpanowaławzględnacisza.Sprawiłato
zarównokudackafortecaizakwaterowanawniejzałogastrzegącaspokoju
nazaporoskimNaddnieprzu,jakipamięćoniedawnymupuściekrwikoza-
ckiej,dokonanymprzezwojskakoronnewczasiewalkzPawlukiem,Skida-
nem,OstrzaninemiHunią.Wszystkotomiałozapewnewpływnadecyzję
posłów,którzywmarcu1643rokuzdecydowalisięzmniejszyćliczebność
wojskregularnychażoośmiusetżołnierzy,czylioprzeszłoszesnaściepro-
cent.NapróżnoprotestowałhetmanwielkikoronnyStanisławKoniecpol-
ski,wskazującnawynikającestądniebezpieczeństwoosłabieniaobronności
kraju.Zgodzonosięjedynienautrzymanietejdecyzjiwsekrecie
16
.
ZgołaodmiennieodZaporożcówpostępowaliTatarzy.Wlipcu1643roku
czterytysiąceordyńcówdowodzonychprzezstaregojużiniedowidzącego
Omaraagę,któremutowarzyszylidwajsynowie,napadłonadobraksięcia
JeremiegoWiśniowieckiegonaZadnieprzu.Książę,„mającyludziswoichgo-
towych”,skorzystałzpomocyoddziałówkoronnychorazKozakówrejestro-
wychzpułkuperejasławskiego,dopadłnapastnikówpowracającychzjasyrem
ipokonałichnadSułą,dopływemDniepru.StarszysynOmara,BajranKazi,
zostałpostrzelonyiwziętydoniewoli,wktórejzmarłpopięciudniach.16
sierpnia1643rokukomisarzWojskaZaporoskiego,MikołajZaćwilichowski,
pisałdoKoniecpolskiego:„Kilkudziesiątżywcemwzięto,goniącichnamil
dwie,którzyuchodzączkoszem,sieławięźniówwyścinali,aostatekrzucać
musieli”
17
.25wrześniahetmanotrzymałwiadomośćoprzygotowaniachTa-
tarówbudziackichdokolejnejnapaści.Natychmiastzarządziłkoncentrację
oddziałówpodWerbkąwBracławskiem,cospowodowało,żeordyńcyod-
stąpiliodplanowanegonapadu.KoniecpolskikrążyłterazpoUkrainiejak
16
Tamże,t.2,s.352.
17S.Oświęcim,Diariusz1643–1651,Kraków1907,s.9.
20
