Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dynczegoprzeżyciawinterpretacjękondycjiwspólnoty.Skargapełnanajgłęb-
szejrozpaczylubheroicznadecyzjaojejniewypowiadaniutobiegunyteksto-
wegoujmowanianiezgodynakruchośćbytuludzkiegoinawłasnąśmiertel-
ność,uschyłkużyciatakdojmującopewnąinieuchronną.
Uważnyprzeglądjęzykówuruchamianychdowypowiedzeniatejniezgo-
dy,zobrazowaniaulotnościinietrwałościegzystencji,ujawniaichniezliczoną
wielośćiróżnorodność:odnajbardziejpoetyckiego–wkażdymznaczeniutego
słowa–dojęzykówbędącychnaukowymzapisem,odskrajniepotocznegoczy
prozaizowanego–dohermetycznychjęzykówfilozofii.Tematprzemijania
możezostaćzamkniętywgranicachkażdegojęzyka,stylu,gatunku,konwencji
funkcjonującychwliteraturze–potwierdzajątoniezliczonetekstowerealiza-
cje,wdodatkuwwieluwariantach.
Zregułyjednaktematowegranicerozsadzaijeprzerasta,przedewszyst-
kimzewzględunaodbiórprzydającyszczególnegoznaczeniaiwyjątkowej
wagitakimwłaśnierozważaniom.
Odbiorcazmuszonyjest,przezsamdobórtematu,douważniejszegona-
mysłunadtekstem,wswoistysposóbdotykającymgozawszeosobiście.Lek-
turoweodtwarzanieegzystencjalnegoprzeżyciatwórcywspółtworzyprze-
strzeńdorozważańnadwłasnąegzystencją,czytanieoprzemijaniuiśmierci
silniejangażujeodbiorcę–uruchamiającempatię,uruchamiajednocześnieauto-
refleksję.
Ototrzyarbitralniedobraneprzykłady.
Rozwijającejsięcorazbardziejdynamicznie,choćdopierooddwóchde-
kad,"teoriiopanowywaniatrwogi”towarzyszyjęzykusiłującypozostawać
zobiektywizowanymjęzykiemnaukowym:
Postępującywrazzwiekiemspadekpoziomuwrażliwościnawstrętwobecśmierci
możeodzwierciedlaćprzyzwyczajenie,czylirezultatwielokrotnegonarażenianabodź-
cezwiązaneześmiercią.[…]Ponieważostrożnośćiunikaniebywaczynnościąkosz-
townązpowodustratyenergii,okazjiiczasu,jakązasobąpociąga,korzystneadapta-
cyjniejestograniczanietakichreakcji,kiedydoświadczeniewskazuje,żewdanymoto-
czeniubodziecnieoznaczaistotnegoniebezpieczeństwa
7
.
Niezależnieodilościprzeprowadzonychbadańidoświadczeń,jakąszczycąsię
twórcyiadepcitejteorii
8
,publikowaneprzeznichtekstyzdająsięjedyniebla-
dymodbiciempotocznejwiedzy,tyleżeujętymwprawidłanaukiempirycznej.
Stalerosnącapopularnośćteoriipotwierdzajednaknadewszystkowagępo-
dejmowanegoproblemu,pragnienieujęciawbezpieczneramysprawdzonych
___
___
___
___
___
___
7
Teoriaopanowywaniatrwogi.Dyskurswliteraturzeamerykańskiej.Red.itłum.Marzena
Rusaczyk.Warszawa2008,s.182.
8
Teoriaopanowywaniatrwogi(TMT–TerrorManagementTheory)rozwijasięnauniwer-
sytetachamerykańskichizachodnioeuropejskichodlatosiemdziesiątychXXwieku.
9
