Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pozostałezałożeniametodologiczne,źródłaorazdotychczasowystanbadań
25
oopis,analizęorazkonkluzje-triadęzazwyczajokreślanąmianemDmetody
deskryptywno-analitycznej”.Tejmetodzierównieżjapozostanęwierny.
ŻycieHruszewskiegonarzucaogólneramychronologicznepracy,czyli
okresodroku1866do1934,choćoczywiściegdzieniegdziezamieszczam
skromneekskursyporuszającepewnezagadnieniadziejówukraińskiego
ruchunarodowego,ruskiejiukraińskiejhistoriografiiczyteżrozwojusto-
sunkówpolsko-ruskich-wydająmisięoneniezbędnedowłaściwegozrozu-
mieniapostaciukraińskiegohistorykaprzezpolskiegoczytelnikazpoczątków
XXIw.WpracynieporuszamzasadniczoproblemurecepcjipracHruszew-
skiegoizawartychwniejustaleńipoglądówprzezpolskichhistoryków-za-
gadnienietozasługujenaodrębneopracowanieprzezbadaczyhistoriografii
iwymagaprzedewszystkimgruntownejwiedzyoepoceśredniowieczaicza-
sachwczesnonowożytnychtudzieżoliteraturzeprzedmiotuzostatnichstu
dwudziestulat.Ograniczamsięprzetojedyniedoopisureakcjipolskichhi-
storykównapraceukraińskiegouczonegoorazrekonstruujęgłównelinie
sporumiędzynimi.
Będęstarałsięzarazemdochowaćzasadyneutralnościświatopoglądowej
wobecprzedmiotubadań,zgodniezzałożeniem,żehistorykniepowinien
miećojczyzny.Chciałbymprzytymuniknąćteleologizacjihistorii,któraza-
chodzi,gdysięmówiokonflikciemiędzyPolakamiaUkraińcamiwXIXina
początkuXXw.WrzeczywistościbyłtospórmiędzyPolakamiajedynieczę-
ściąludnościukraińskojęzycznej,tą,któraprzyjęłaideałyukraińskiegoruchu
narodowego.Troskaojasnośćtakiejperspektywyzmuszamniedozabiegu,
któryprzezcoponiektórychmożebyćuznanyzakontrowersyjny.Otóżbędę
konsekwentnieużywaćnazwyDRusin”iDruski”naokreśleniewschodniosło-
wiańskiejludnościGalicjiorazpołudniowychipołudniowozachodnichgu-
berniRosji.PodkoniecXIXw.DUkraińcami”nazywalisięcispośródRusinów,
którzyutożsamialisięzideałamiukraińskiegoruchunarodowego,głoszące-
goodrębnośćnarodowąludnościmówiącejgwaramiukraińskiminaobszarze
odSanupoKubań.CzęśćzRusinówjednakniepodzielałatejekskluzyw-
nejnarodowejidentyfikacji,utożsamiającsiebiebądźtozPolakami,bądź
Rosjanamialbopoprostuzgreckokatolickąlubprawosławnąludnością
wschodniosłowiańską.PojęcieDRusin”wdobiekrystalizowaniasięukraiń-
skiejświadomościnarodowejjestwięcszerszeniżDUkrainiec”iztegowzglę-
dustosujęjejakopodstawowe,natomiastDUkraińcami”nazywamtylkotych
Rusinów,którzymanifestowaliswojeprzywiązaniedoideologiiukraińskiego
ruchunarodowego.Tegorodzajurozróżnienieniewydajesiękoniecznewwy-
padkujęzyka,toteżnazywamgokonsekwentnieukraińskim,zwyjątkiem
momentów,gdycytujędokumentyepoki.
Zdecydowanawiększośćnieopublikowanychmateriałówdotyczącychży-
ciaipoglądówHruszewskiegoznajdujesięwarchiwachKijowa,Lwowa,choć
trochęinteresującychprzekazównapotkałemteżwwarszawskimArchiwum
AktDawnychorazArchiwumAktNowych,atakżewBiblioteceJagielloń-
