Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Rozważaniawstępne
Wielkatoszkoda,bozperspektywyjednegostuleciawidaćwyraźnie,jak
mocnoHruszewskiwpływał,aponiekądnadalwpływanakształtstosunków
polsko-ukraińskich.
Przedewszystkimukraińskiuczonyodcisnąłpiętnonawspółczesnych
przezdorobeknaukowy,którypozostawił.Wdziedziniehistoriijegodokona-
niamogązaisteimponować.Któryżbowiemzbadaczypowstydziłbysięau-
torstwakilkusetnaukowychpozycji,m.in.dziesięciotomowejautorskiej
syntezy:HistoriaUkrainy-Rusi-owocuprawieczterdziestulatpracy-czysze-
ściotomowejHistoriiukraińskiejliteratury?Dodajmydotegopopularnonauko-
wepracepoświęconeukraińskimdziejom,paręinnychsolidnychmonografii,
opublikowanych,zanimuczonywkroczyłwczwartydziesiąteklatswegoży-
cia,liczneartykułyirecenzjeoraznotkibiograficzne.Niewolnowreszcie
zapomniećokilkuczasopismach,którychHruszewskibyłredaktorem,oraz
oźródłachhistorycznych,któreopublikował.Nicteżdziwnego,żestałsię
swoistymmetremzSèvresukraińskiejhistoriografii.
Zprawdopodobieństwemgraniczącymzpewnościąmożnazałożyć,że
dorobekHruszewskiegowogromnymsposóboddziałujenaświatopogląd,
przekonaniaimetodologięwspółczesnychukraińskichbadaczyhistorii.In-
ternalizująoniideeswegowielkiegopoprzednikaiwswychwłasnychpra-
cachprzekazująjedalej,kształtującwtensposóbświadomośćnarodową
dzisiejszychUkraińców,awszczególnościówjakżeważnyjejkomponent,
jakimjesttożsamośćhistoryczna.ZichperspektywypoglądyHruszewskiego
dająodpowiedźnaegzystencjalnezagadnienia:skądjesteśmyidlaczegoje-
steśmytacy,jacyjesteśmy.Znimisązwiązanekolejnekwestie:czymjestdla
nasPolska,kimsąPolacy,jakwyglądałynaszestosunkiznimi.Niesąto
zresztąpytanianowe-ukraińskiruchnarodowykońcaXIXipierwszych
dziesięcioleciXXw.równieżmusiałjesobiezadawać.Izadawał,aHruszew-
skiudzielałnanieobszernychodpowiedzi.
Bohaternaszjednakwpłynąłistotnienakształtrelacjipolsko-ukraińskich
takżejakodziałaczspołecznyipolityk.Pozostawiłogromnąilośćpublicysty-
ki,poruszającejwieleróżnychproblemówukraińskiegoruchunarodowego.
Zabierałgłosnawieletematówdotyczącychpolsko-ukraińskiejwspółpracy,
czytowkwestiipożądanegokształtustosunkówpolsko-ukraińskichwGali-
cji,czytowsprawieprzynależnościpaństwowejziemichełmskiej,czyto
wsprawiezawartegoprzezPolskęiUkrainępodprzywództwemSymona
Petlurysojuszu.Jegoautorytetwśródukraińskiegoruchunarodowegospra-
wiałzaś,żebyłtogłosważki,wpływającynabiegwydarzeń.Dokonywane
przezeńinterpretacjebądźocenysązresztąrozpowszechnionedodziśna
Ukrainie.
Jednakżetoniebadanieoddziaływaniauczonegonapostawywspółcze-
snychUkraińcówbędzienasciekawić.OkulcieHruszewskiego,charaktery-
stycznymdlagłównegonurtuukraińskiejhistoriografii,pisaliznani,również
wPolsce,badaczedystansującysięodpoglądówhistoryka-JarosławHrycak
