Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DlaczegoHruszewski?
9
czyNataliaJakowenko1.Potwierdzałzaśjepośredniopolskibadacz,Tomasz
Stryjek,wswojejpracyanalizującejpoglądywspółczesnejukraińskiejhistorio-
grafiiorazistniejącemiędzyjejprzedstawicielamidebatyispory2.Wystarczy
zresztąspojrzećnaliczbęwydańpopularnonaukowychdziełHruszewskiego
po1990r.czyteżporównaćpodręcznikiszkolneztym,copisałonsam,by
dostrzec,jakrozległywpływwywieranadalhistorykzmarływ1934r.
Zadanie,któresobiepostawiłem,jestodmienne.Chciałbymbowiemswo-
jąpracęskonstruowaćwokółszerokiegozagadnienia:DHruszewskiwobec
PolskiiPolaków”,zbadać,cowłaściwieHruszewskioPolsceiPolakachsą-
dził.JakiobrazPolskiiPolakówpropagowałwśródUkraińców?Jakzapatry-
wałsięnaideęsojuszuzPolakami,którąpóźniej,nieskutecznie,starałsię
urzeczywistnićPetlura?SkądbrałsięuHruszewskiegotakianieinnystosu-
nekdozachodnichsąsiadówUkraińców?
Tedośćluźnepytaniamożnazadaćrównieżwsposóbbardziejprecyzyjny.
WjakimstopniustosunekHruszewskiegodoPolskiiPolakówbyłuwarunko-
wanyinternalizacjąprzezeńpostawy,którąwobecnichprzyjmowalinajbardziej
znaniprzedstawicieledziewiętnastowiecznegoukraińskiegoruchukulturowo-
narodowego?Jakieznaczeniemiałyprzytymistniejącezbieżnościbądźsprzecz-
nościmiędzycelamipolskiegoiukraińskiegoruchunarodowego?Nailezaśów
stosunekwypływałzosobistychdoświadczeń,przemyśleń,wartościipostaw?
Innymisłowy,chodziookreślenieczynników,któresprawiły,żerelacjeHru-
szewskiegozPolskąiPolakamiułożyłysięwtakianieinnysposób.
Chcącodpowiedziećnatepytania,możnaoczywiścieograniczyćsiędo
prezentacjikrótkiegoszkicubiograficznego,abypóźniejskupićsięnaanalizie
publicystykiiprachistorycznych,opisaćkontaktyukraińskiegouczonego
zpolskimihistorykami,jegoreakcjenadziełatychostatnichiviceversa,
awkońcudojśćdokonkluzji.Czyjednaktakapracabędzierzeczywiściepeł-
na?Wszakbanałemjestprzypomnienie,żenapoglądykażdegoznaswpływa
całemnóstworóżnychczynników,odpochodzeniaitradycjirodzinnychpo-
cząwszy,nadoświadczeniachzbieranychpodczascałegożyciaskończywszy.
Czymożnazrozumiećpoglądyczłowieka,niemającwiedzyojegożyciu
iokraju,wktórymżył?DWerdenDichterwillverstehen,mussinDichters
Landegehen”-pisałGoethe.
Nie,wskutektegorodzajuograniczeń,bezszerszegoprzedstawienia
biografii,zwłaszczajejwątkówpolskich,oraztłaepoki,wnioskiniebyłyby
1NataliaJakowenko,Kilkaspostereżeńnadmodyfikacijamyukrajinśkohonacionalnohomifuwisto-
riohrafiji,DDuchilitera”,Kyjiw1998;Zapyszasidańkonferenciji„MychajłoHruszewśkyjilwiwśka
istorycznaszkoła”,w:MychajłoHruszewśkyjiukrajinśkaistorycznanauka,Materiałynaukowychkonfe-
rencijpryswiaczenychMychajłowiHruszewśkomuLwiw24-26żowtnia1994r.,Charkiw,25serpnia
1996r.,Lwiw,19weresnia1996r.,red.J.Hrycak,J.Daszkewycz,Lwiw1999,s.305;Jarosław
Hrycak;HistoriaUkrainy1772-1999.Narodzinynowoczesnegonarodu,Lublin2000,s.16.
2TomaszStryjek,Jakiejprzeszłościpotrzebujeprzyszłość?Interpretacjedziejównarodowychwhisto-
riografiiidebaciepublicznejnaUkrainie1991-2004,Warszawa2007.
