Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zwłaszczawewschodniejAnatolii,gdzieznajdowałysięresztki
armiitureckiej[205].
Naprzełomielipca–sierpnia1919r.wErzurumodbyłsię
pierwszykongressiłnarodowych.Podobnezjazdyodbyłysię
wkrótcewinnychczęściachAnatolii,awewrześniu1919r.wSivas
doszłodoogólnokrajowegozjazdu,naktórymproklamowano
powstanieStowarzyszeniaObronyPrawNarodowychAnatolii
iRumelii(AnadoluveRumeliMüdafaa-iHukukuMilliye
Cemiyeti).StowarzyszenieprzyjęłoPaktNarodowy(Misak-iMillï),
wktórymzawartopostulatykongresuzErzurum,żeterytoria
zamieszkałeprzezwiększośćmuzułmańskąwmomenciepodpisania
wMudroszawieszeniabronipowinnypozostaćwgranicach
tureckiegopaństwa.PaktNarodowywyrażałwtensposóbsprzeciw
wobecplanówrozbioruImperiumOsmańskiego.Naczele
niepodległościowcówstałMustafaKemal.22października1919
r.rządwStambuleiruchMustafyKemalapodpisaływAmasyi
porozumienieprzewidująceprzeprowadzeniewyborów
doparlamentu.Wichrezultaciewiększośćmandatówzdobyli
niepodległościowcyinowyparlamentprzyjąłwstyczniu1920
r.PaktNarodowy[206].
PaktNarodowyodzwierciedlałniepokojepatriotówturecko-
osmańskichoprzyszłośćichpaństwawzwiązkuzplanamiententy
podziałuImperiumOsmańskiego.Jeszczenapoczątku1919
r.zakładano,żetakżeAnatoliaiTracjazostanąpodzielone
naterytoriamandatowe,kontrolowaneprzezFrancję,Włochy,
GrecjęiUSA.GrecjamiałaotrzymaćcałąTrację(pozaniewielkim
skrawkiemwrejoniecieśnin)orazSmyrnę.Podługichdyskusjach
alianciprzyjęliprojektprezydentaWilsona,przewidującyoddanie
OrmianomdużegoterytoriumzmiastamiErzurumiTrabzonemnad
MorzemCzarnym.Rozpatrywanomożliwośćbądźprzekazania
KurdystanuUSAjakoterytoriummandatowego,bądźutworzenie
natymobszarzekondominiumfrancusko-brytyjskiegoalboteż
utworzenieniepodległegopaństwa.Pozastratamiterytorialnymi,
TurcjazobowiązanazostałanamocytraktatupokojowegozSèvres
doograniczenialiczebnościswojejarmiidozaledwie15tys.
