Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RezySzahaunormowaniestosunkówzeZwiązkiemRadzieckim.
Układz1921r.umocniłwprawdziesuwerennośćIranu,gdyż
ZwiązekRadzieckizrezygnowałzroszczeńikoncesji,które
wpoprzednichstuleciachuzyskaławIranieRosja.Jednak
wukładziezapisanyzostałpunkt,dającystronieradzieckiejprawo
doingerowaniawsprawyirańskiewprzypadkuzagrożenia
suwerennościIranuprzezstronętrzecią.ZwiązekRadziecki
traktowałpółnocnączęśćIranujakostrefąswoichwpływów
iprotestował,kiedywładzeirańskiezamierzaływtejczęścikraju
udzielićspółkominnychpaństwkoncesjinawydobycieropy.
StosunkizeZwiązkiemRadzieckimbyłyskomplikowanetakże
zewzględówideologicznychpotym,jakRezaSzahzdelegalizował
irańskąpartiękomunistyczną–Tude.ZwiązekRadzieckibył
dopołowylat30.jedynymodbiorcątowarówzpółnocnegoIranu,
wtymropynaftowej.Rządirańskimusiałbraćtopoduwagę
wswojejpolitycewobecMoskwy.Sytuacjawtymwzględzie
zaczęłasięzmieniaćwmiaręrozwojustosunkówzhitlerowskimi
Niemcami.RezaSzahtraktowałNiemcyjakoprzeciwwagę
wpływówangielskichiradzieckich.DoIranuzaczętosprowadzać
niemieckichdoradcówgospodarczychiinżynierów,adoNiemiec
zaczęliwyjeżdżaćstudenciispecjaliściirańscy.W1935
r.podpisanoporozumieniahandlowe,którewistotnysposób
ożywiływymianętowarową.Wrezultaciejużw1940r.około40%
irańskiegohandluzagranicznegoprzypadłonaNiemcy[272].
WybuchIIwojnyświatowejwstrzymałrealizacjęplanów
modernizacjiIranuistworzyłniebezpieczeństwowciągnięcia
państwadowojnybądźpostronieNiemiec,bądźaliantów.Kraj
zostałodciętyoddostawtowarówzzagranicyorazdochodów
zwydobyciaropy.TheAnglo-IranianOilCompanywydobywała
terazsurowiecnapotrzebywojskaiumowakoncesyjnazostała
zawieszona.KiedyponapaściNiemiecnaZwiązekRadziecki
wczerwcu1941r.MoskwaiLondynzawarłysojusz,możliwości
Iranuzachowanianeutralnościzostałyograniczone.Jeszcze
napoczątkulata1941r.,kiedyZwiązekRadzieckiznajdowałsię
wwielkiejdefensywie,Teheranmógłprowadzićwmiarę
samodzielnąpolitykęiodmówiłwydaleniazIranuspecjalistów
