Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemieckich,którzyzatrudnienizostalijeszczeprzedwojną
wróżnychdziałachgospodarkiirańskiej.JednakLondyniMoskwa
zaczęłycorazostrzejstawiaćswojeżądania.Wlipcualianci
przystąpilidoplanowaniainterwencjizbrojnejwIranie,
a16sierpniapostawiliTeheranowiultimatumwsprawie
niemieckichspecjalistów.KiedyTeheranponownieodmówił
spełnieniażądania,25sierpnia1941r.alianciwprowadzilidoIranu
wojska.16wrześniategosamegorokuwojskaalianckiezajęły
TeheranitegosamegodniaRezaSzahabdykowałnarzeczswojego
synaSzapuraMohammada,któryprzyjąłimięMohammadReza
Szah.ByłyjuższachzostałwywiezionyzIranuprzezBrytyjczyków
najpierwnaMauritius,astamtąddoJohannesburga,gdziezmarł
w1944roku[273].
IranwypowiedziałwojnęNiemcom9września1943r.iogłosił,
żeakceptujeDeklaracjęNarodówZjednoczonychz1stycznia1942
roku[274].
ObcewojskapozostałynaterytoriumIranudo1946roku.
Zformalnegopunktuwidzeniakrajniebyłokupowany.
Wtrójstronnymtraktaciesojuszniczym,zawartym29stycznia1942
r.,ZwiązekRadzieckiiWielkaBrytaniazobowiązałysię
respektowaćjegosuwerenność,integralnośćterytorialnąoraz
niezależnośćpolityczną.Zobowiązałysiętakżewycofaćswoje
wojskazterytoriumirańskiegoniepóźniejniżposześciumiesiącach
odzakończeniawojny[275].Niezależnośćpolitycznąpaństwa
potwierdziłynastępnieUSAwdeklaracjiteherańskiejz1grudnia
1943roku.Iranprzekazałpodkontrolęsojusznikówswoje
połączeniakomunikacyjne,abyumożliwićdostarczaniealianckiego
sprzętudlaZwiązkuRadzieckiego[276].Wojskaamerykańskie
ibrytyjskiezostałyewakuowanezIranuprzed2marca1946roku,
zgodniezwcześniejszymiustaleniamizrządemirańskim.Natomiast
stronaradzieckaoświadczyła,żeczęśćjejwojskpozostanie
wokreślonychczęściachIranu„dowyjaśnieniasytuacji”.Rząd
IranuzgłosiłwzwiązkuztymprotestdoONZisprawabyła
rozpatrywanaprzezRadęBezpieczeństwa.Ostateczniewojska
radzieckiezostaływycofanezIranu22maja1946roku[277].
