Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekWaldenberg
UniwersytetJagielloński
Kraków
CZYPOLITYCZNAINTEGRACJAEUROPYMUSIOZNACZAĆ
KRESPAŃSTWANARODOWEGO?
Uwagiokategorii„państwonarodowe”
1
Kilkalattemuznanywłoskipublicystaianalitykstosunkówmiędzynarodowych,były
ambasadorwZwiązkuRadzieckim,SergioRomano,fragmentksiążkiLapaceperduta
1989–2000.Ilgrandedisordinemondiale:guerreecrisinelterzodopoguerrazatytu-
łowałVitaemortedegliStatinazionali.Pisał:
„Państwo»narodowe«nigdynieistniało.Jesttylkoaspiracją,mitemwsensienadanymtemu
słowuprzezG.Sorela,bądź,jeśliktośwoli,modelempolitologicznym,którycieszyłsięnajwięk-
szymsukcesemwEuropiewXIXwieku.Widzianezbliskapaństwanarodowesąwrzeczywisto-
ściwszystkiewielonarodoweiczęstowielowyznaniowe”.
Taprowokacyjna,uproszczonaopinianiejestcałkiemodosobnionaicałkiemnowa.
Niejestteżbłędna,jeślisformułowanyw1851rokuprzezrektoraUniwersytetuwTu-
rynie,PasqualeStanislaoManciniego,postulat,bymapapolitycznaEuropyodpowia-
dałamapieetnicznej,abypaństwazamieszkiwanebyłyprzezjedentylkonaródijeżeli
całytennaródtraktujesięniejakotypidealny,„modelpolitologiczny”,leczjakody-
rektywędotyczącągeneralnegosposobuwytyczaniagranicpaństwowych.
Możnauznać,żeżadnezpaństwpowstałychodXIXwiekuwimięrealizacjiidei
państwanarodowegoniemiałotakiegocharakteru,iniemogłomieć.Ajeślichciało
staćsiętakimpaństwem,jeślipodejmowałodziałaniazmierzającedowynarodowienia
mieszkającychnajegoobszarzeinnychspołecznościnarodowychbądźdoopuszczenia
przezniejegoterytorium,czyteżmiałonaceluzapobieganietemu,byspołeczności
etniczneniebędącenarodamistałysięnimi,todziejejegonabierałybrutalnegoanawet
krwawegocharakteru.Twierdzenie,żeokreślonepaństwoniejestnarodowowpełni
homogeniczne,niepowinnobyćrównoznacznezokreślaniemgojakowielonarodowe.
Izregułynieczynisiętego.Mającjednaknauwadzestrukturęnarodowąietniczną,
wyróżniasiędwabądźtrzyrodzajepaństwa,określającpaństwanarodowoniehomo-
genicznemianempaństwwielonarodowościowych.Taterminologiamożesprzyjać
1Tekstniniejszypowstałnakanwieprzygotowywanejdodrukuwiększejpracy.Lapidarnerozważenie
kilkuwęzłowychaspektówbardzorozległejizłożonejproblematykiwskazanejwtytuleuważamzacelowe
rozpocząćodrefleksjidotyczącejokreślenia„państwonarodowe”.